در دهه‌های اخیر، نوآوری‌های بنیادینی همچون پیشرفت‌های علمی و تحولات تکنولوژیک، انقلاب بزرگی را در فرایندهای تولید و بهبود استانداردهای زندگی، به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، ایجاد کرده است، به گونه‌ای که هم‌اکنون صنعتی شدن و توسعه صنعتی بدون رشد تکنولوژی و نوآوری ممکن نخواهد بود. تردیدی نیست که تکنولوژی، فرایندها را کارآمدتر می‌کند و موجب افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد کشورها می‌شود. از این رو، بسیاری از کشورها به منظور بهبود شرایط اقتصادی خود، اِعمال تغییرات ساختاری و انتقال از یک اقتصاد کارمحور به یک اقتصاد تکنولوژی‌محور را در دستور کار خود قرار داده‌اند. استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز و پیشرفته این امکان را برای صنایع و بنگاه‌های اقتصادی ایجاد می‌کند تا با تسهیل فرایندها و اصلاح خطوط تولید، در کنار افزایش کیفیت محصولات، هدررفت منابع خود را کاهش دهند و به بیشترین بهره‌وری دست یابند تا به این ترتیب، بهای تمام‌شده محصولات خود را به حداقل برسانند.
صنایع معدنی نیز، همچون سایر بخش‌های صنعتی، در سال‌ها و دهه‌های اخیر، با پیشرفت‌های تکنولوژیک، تحولات چشمگیری کرده‌اند. توسعه فناوری‌های حفاری، به عنوان پایه اکتشافات ذخایر معدنی، موجب افزایش سرعت و دقت و کاهش هزینه‌های عملیات اکتشاف شده است. در حوزه فرآوری نیز، با توجه به مصرف بالای انرژی در این بخش و اهمیت تولید محصولاتی باکیفیت، پیشرفت فناوری‌ها و استفاده از آن‌ها میتواند منجر به کاهش مصرف انرژی و در پی آن، کاهش هزینه‌های عملیاتی شود. مسئله مهم در این حوزه آن است که با گذشت زمان و افزایش عمر معادن، مواد معدنی کم‌عیارتر و ریزتر می‌شوند و برای فرآوری این‌گونه مواد به فناوری‌های پیچیده‌تری نیاز است.
در حوزه معدن‌کاری نیز استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلاتی پیشرفته و به‌روز سبب می‌شود تا عملیات استخراج با بهره‌وری و ایمنی بیشتر و افزایش ظرفیت تولید انجام شود. بر همین اساس، شرکت ملی صنایع مس ایران، به عنوان مجموعه‌ای که تمامی حلقه‌های زنجیره تولید مس، از اکتشاف و استخراج معدن تا تولید محصول نهایی یعنی کاتد مس را در خود جای می‌دهد، برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را در زمینه به‌کارگیری تکنولوژی‌های روز دنیا انجام داده است. برنامه اصلی این شرکت، اتكا به پتانسيل نيروي انساني مجرب و دلسوز و استفاده حداكثري از توان و ظرفيت‌هاي داخل كشور است كه ثمره آن افزايش توليد و به بهره‌برداري رسيدن طرح‌هاي توسعه است.
مديريت تکنولوژی، زمينه‌ساز توليد ثروت
با توجه به اهمیت یافتن مقوله فناوری در صنعت روز جهان، اتخاذ رویکردی مبنی بر مدیریت تکنولوژی در همه سازمان‌ها به امری ضروری تبدیل شده است. مدیریت موثر فناوری‌ها این امکان را به مدیران و سیاست‌گذاران مجموعه می‌دهد تا تطابق و هماهنگی مناسبی را میان علوم مدیریتی و مهندسی مجموعه برقرار کنند و با اتخاذ سیاست‌های استراتژیک در حوزه فناوری، موقعیت خود را میان رقبا در بازار جهانی ارتقا ببخشند.
مدیریت تکنولوژی، در مجموع، پنج فرایند کلی شامل شناسایی تکنولوژی‌های به‌روز و مورد استفاده در سطح جهان، انتخاب فناوری با توجه به شرایط خاص هر واحد تولیدی، کسب و انتقال تکنولوژی، بهره‌برداری و به‌کارگیری تکنولوژی در فرایند تولید و در نهایت، ارزیابی، پایش و حفاظت از فناوری‌های مورد استفاده در خط تولید را در بر می‌گیرد.
هدف اصلي مديريت تكنولوژي، شناخت صحيح ماهيت تحولات فني، خصوصا استفاده حداكثري از تكنولوژی‌های پيشرفته و ساماندهی شرايط موجود در راستای دستيابی به اهداف و تبديل تهديدها به فرصت‌هاست.
از آنجا كه تكنولوژی از پايه‌های اصلي توليد ثروت به شمار می‌آيد، عواملي همچون ارتقای دانش و فناوری، پتانسيل نيروی انسانی، استفاده بهينه از منابع و شرايط موجود و حفاظت از محيط زيست از اركان مديريت تكنولوژی به شمار می‌رود. با دقت در نقشه راه و اهداف كلان شركت ملي صنايع مس ايران، می‌توان دریافت كه مديريت تكنولوژی در رويكرد اين صنعت عظيم از جايگاه ويژه‌ای برخوردار است.
از آنجا كه بهره‌وری، فراتر از يك معيار، به عنوان يك فرهنگ و نگرش به كار و توليد مطرح شده است، نتايج حاصل از رشد آن منشا اصلی توسعه اقتصادی خواهد بود. بنابراین اجرای مديريت تكنولوژی بر اساس شرايط و امكانات موجود و با استفاده حداكثری از توانمندي‌های داخل كشور در رفع موانع موجود، تاثيرات مثبتی بر رشد بهره‌وري در حوزه‌هاي مختلف خواهد داشت.
رويکرد شرکت مس در مديريت تکنولوژی
در چرخه تولید صنایع معدنی، که شامل اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی می‌شود، وجود تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین موجب افزایش بهره‌وری و سودآوری می‌شود. بخشی از اين موارد، نظير افزايش ظرفيت نوار شماره ۲ معدن مس سرچشمه، با اتكا به دانش فني كارشناسان شركت ملی صنايع مس ايران و تكنولوژی‌ها و توانمندي‌هاي موجود در كشور به انجام رسيده است كه قابل رقابت با تكنولوژي روز دنيا خواهد بود. در خصوص ماشين‌آلاتي همچون دامپ‌تراك‌ها و شاول‌ها نيز امكان طراحی بهينه، توليد دانش فنی و اسناد ساخت و در نهايت، توليد اين ماشين‌آلات توسط كارشناسان مجرب شركت ملي مس ايران و سازندگان داخلی امکان‌پذیر است.
آسياهاي بدون دنده (Gearless) يكی از مدرن‌ترين تجهيزاتی هستند كه در پروسه پرعياركني (كارخانجات تغليظ) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به همين دليل، طراحي، محاسبات و توليد اسناد ساخت اين تجهيز توسط كارشناسان مجتمع مس سرچشمه انجام و مدل آزمايشي آن نيز ساخته شده است و با حمايت مديران ارشد شركت ملي صنايع مس ايران، نمونه اصلي در آينده نزديك ساخته و به واحد بهره‌بردار تحويل داده خواهد شد. همچنين دانش فني و اسناد ساخت الكتروموتورهاي ۳٫۳ مگاواتي براي اولين بار در مجتمع مس سرچشمه به دست آمد و به منظور استفاده، در اختيار كليه شركت‌هاي متقاضي قرار گرفت. با دستيابي به اين سطح از دانش فني، نياز كشور در اين حوزه مرتفع شده است.
امور ذوب مجتمع مس سرچشمه مجهز به پيشرفته‌ترين تكنولوژی ذوب مس (كوره فلش) است. بخش زيادی از قطعات و تجهيزات اين كوره، كه قبلا از خارج كشور تامين می‌شد، مراحل بومي‌سازي (مهندسي معكوس و توليد اسناد ساخت) را طي كرده و توسط سازندگان داخلي در حال توليد است. همچنين مهندسي معكوس ماشين حمل مذاب سرباره، كه از ماشين‌آلات استراتژيك امور ذوب محسوب می‌شود، زير نظر امور طراحی و بهره‌وری انرژي مجتمع مس سرچشمه در حال انجام است.
در حوزه پالايش نيز، با توجه به پتانسيل نيروی انساني مجرب و دانش فني موجود، به‌روز‌رسانی تكنولـوژي‌هاي مورد نياز نظـير ترانـس‌ها، ركتی‌فايرها، جرثقيل‌ها و… به طور كامل در داخل كشور امکان‌پذیر است كه از آن جمله می‌توان به طراحی، مهندسی معكوس و ساخت جرثقيل سقفی دوبل سالن تانك هوس امور پالايشگاه مجتمع مس سرچشمه اشاره كرد. البته گفتنی است که با توجه به شرايط خاص سالن‌های پالايشگاه، تكنولوژی ساخت جرثقيل برای اين حوزه بسيار پيچيده است و نياز به محاسبات و دانش فنی پيشرفته دارد.
از آنجا كه بهره‌وري، فراتر از يك معيار، به عنوان يك فرهنگ و نگرش به كار و توليد مطرح شده است، نتايج حاصل از رشد آن منشا اصلی توسعه اقتصادی خواهد بود. بنابراين اجرای مديريت تكنولوژی بر اساس شرايط و امكانات موجود و با استفاده حداكثری از توانمندي‌هاي داخل كشور در رفع موانع و بحران‌های موجود، تاثيرات مثبتی بر رشد بهره‌وری در حوزه‌های مختلف خواهد داشت.
چالش‌هايی در راه توسعه فناورانه
امروزه، با توجه به رقابتی شدن بازارها، مقوله‌های بهره‌وری و قیمت تمام‌شده به عناصری کلیدی و تعیین‌کننده در عملکرد صنایع معدنی تبدیل شده‌اند. ظهور سریع فناوری‌های پیشرفته و جدید به عرصه معدن‌کاری و کاهش دخالت نیروی انسانی در این فرایند، تصویری واضح از این تغییراتِ در حال وقوع است. تکامل تکنولوژی‌ها و توسعه فناوری‌ها از نسلی به نسل دیگر، به حدی چشمگیر، بسیاری از پارامترهای اقتصادی و فنی تولید را بهبود می‌بخشد. این امر موجب می‌شود تا دغدغه اصلی بسیاری از صاحبان صنایع و مدیران مجموعه انتخاب تکنولوژی‌های متناسب با خط تولید و بهره‌برداری از آن‌ها باشد.
در صنایع معدنی، کوچک‌ترین تغییر در تکنولوژی و بهره‌وری تولید، تاثیرات قابل توجهی در وضعیت مالی و سودآوری خواهد داشت. از این رو، لازم است که صنایع معدنی و فلزی کشور نیز تجهیزات مورد استفاده خود را با علم و تکنولوژی‌های روز هماهنگ کنند و ارتقا ببخشند تا از این طریق بتوانند در بازارهای جهانی حضور یابند و سهم بیشتری از صادرات و اقتصاد کشور را به خود اختصاص دهند. شرکت ملی مس ایران، به عنوان بزرگ‌ترین متولی صنعت مس کشور، همواره در تلاش بوده است تا خود را با دانش و تکنولوژی روز دنیا تطبیق دهد. با توجه به اينكه استراتژي شركت ملي صنايع مس ايران افزايش و پايداري توليد به همراه كاهش هزينه‌ها و ريسك‌هاست، بهره‌مندي از تكنولوژي‌هاي مدرن و استفاده بهينه از منابع و شرايط موجود همواره در دستور كار اين شرکت بوده است كه از جمله آن مي‌توان به پروژه‌هايي همچون بهينه‌سازی و كاهش مصرف انرژي، ساخت كارخانجات اسيد، پروژه فلوتاسيون سرباره و ساير طرح‌هاي توسعه اشاره كرد. تحولاتِ در حال وقوع در شرکت ملی صنایع مس ایران نشان‌دهنده نگرش‌ها و باورهای این شرکت درباره تکنولوژی و آینده‌نگری است. البته نمی‌توان از محدودیت‌های کنونی شرکت ملی صنایع مس ایران در زمینه شناسایی، انتخاب و کسب تکنولوژی‌های مورد نیاز خود چشم‌پوشی کرد. البته وجود این موانع به معنای ایجاد محدودیت برای شرکت ملی صنایع مس ایران نبوده است. یکی از راه‌های اثربخش در این زمینه، تعامل با شرکت‌های صاحب تکنولوژی از طریق نمایشگاه‌ها و همایش‌‍‌های بین‌المللی است. سرمایه‌گذاری و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه توسعه و ارتقای تکنولوژی‌های فراوری موجود نیز میتواند نقش مهمی در توسعه فناوری‌های مورد استفاده در صنعت مس ایفا کند.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه