بی‌شک در اقتصاد رقابتی قرن بیستم تولید علم مهم‌ترین عامل پیشرفت و یکه‌تازی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی است. این موضوع در سه مرحله تولید، به‌کارگیری و حفاظت از دانش، مورد توجه سازمان‌های پیشرو است و برای تحقق آن برنامه‌ریزی‌هایی بلندمدت و خاص صورت می‌گیرد. تولید علم در سازمان‌های دانشبنیان، بسته به ماهیت آن، توسط تیم‌های خبره و با استفاده از تجهیزات خاص در آزمایشگاه‌های مجهز و با صرف هزینه‌های گزاف انجام می‌شود و نتایج حاصل از آن، با استفاده از انواع روش‌های تحقیق در بازار، به محصولات متنوع و کاربردی در دنیا تبدیل می‌شود. همچنین وضع قوانین حمایتی از حق مالکیت معنوی ابداعات باعث حفاظت از این دارایی ارزشمند سازمان‌ها می‌شود.
در مقابل واژه علم (Science)، واژه دیگری به نام دانش (Knowledge) وجود دارد که شامل مجموعه‌ای از علوم و مهارت‌هاست که لزوما در یک آزمایشگاه و یا مرکز تحقیقاتی به وجود نمی‌آیند؛ مهارت‌هایی که به صورت سینه به سینه و میان افراد منتقل می‌شوند و در بعضی مواقع امکان انتقال آن‌ها از راه تدریس و یا تدوین به صورت دستورالعمل وجود ندارد. بدیهی است که برای تولید این دانش هزینه‌های هنگفتی به صورت غیرمتمرکز صرف می‌شود. مهم‌ترین هزینه پرداخت‌شده در شکل‌گیری این دانش، زمان طولانی صرف‌شده برای گردآوری آن است که باعث تولید ارزشی می‌شود که به‌راحتی قابل‌محاسبه و اندازه‌گیری نیست. مجموعه این علوم و مهارت‌ها یکی از مهم‌ترین دارایی‌های رقابتی سازمان‌ها محسوب می‌شود و زمینه‌ساز رشد و بقای آن‌ها خواهد بود. بنابراین سازمان‌های هوشمند همواره در صدد حفاظت و مدیریت بهینه آن هستند که این برنامه‌ها در قالب مدیریت دانش (Knowledge Management) اجرا می‌شود.
اهميت نيروی انسانی
در حوزه صنایع فولادی و با توجه به طرح‌های فولادی‌ای که در نقاط مختلف کشور در حال اجرا و راه‌اندازی هستند، تجارب شاغلان این عرصه از دست نرفته و در مناطق مختلف در حال استفاده است. در نگاه جزئی‌تر، این پرسنل لزوما برای سازمان‌هایی مشغول به کار نیستند که قبلا در آن‌ها خدمت می‌کرده‌اند و در این زمینه ضعف‌هایی وجود دارد.
از آنجایی‌که منبع دانش و مهارت، نیروی انسانی است، نحوه مدیریت نیروی انسانی شاه‌کلید تسلط بر دانش سازمان است. سازمان‌هایی که برای نیروی انسانی ارزش و بهای لازم را قائل نباشند به هیچ وجه قادر به استفاده اثربخش از آن نخواهند بود و همواره مجبور به پرداخت خسارت‌های سنگین مربوطه می‌شوند. برعکس، سازمان‌هایی که برای پرسنل و نفرات مرتبط با کسب‌وکار خود برنامه‌ریزی بلندمدت دارند و آن‌ها را بخشی از گران‌مایه‌ترین دارایی‌های خود می‌دانند همواره با فاصله زیاد از رقبای خود پیشتازی می‌کنند. در همین راستا، شرکت فولاد خوزستان تصمیم گرفت تا با تاسیس شرکت دانش‌محور مهندسین مشاور پیشگامان فولاد جنوب و با هدف سازماندهی علوم مورد نیاز حوزه فولاد و مرکزی برای تجمیع توانایی‌های پرسنل باتجربه و توانمند خود، از هدررفت این سرمایه‌های گران‌قدر جلوگیری کند.
این کار با اِعمال دو رویکرد اصلی در این شرکت انجام می‌شود: نخست، سازماندهی نیروهای باتجربه و دوم، شناسایی شرکت‌ها و افراد نخبه در زمینه علوم مرتبط با فولاد. بنابراین، در زمینه به‌کارگیری پرسنل باتجربه، شرکت پیشگامان متولی سازماندهی نیروهای کیفی و باتجربه برای استفاده از آن‌ها در راه‌اندازی خطوط تولید جدید خود، نظیر شرکت فولاد شادگان و خط تولید کنسانتره سنگ‌آهن و گندله‌سازی در شرکت سناباد شد. این پرسنل، که عموما بازنشسته شرکت هستند، در کنار نیروهای جوان، علاوه بر تضمین تداوم حرکت روبه‌جلوی شرکت، تجربیات، دانش و مهارت‌های خود را نیز در فضایی عملی و عملیاتی منتقل می‌کنند و باعث حرکت یکنواخت و بدون چالش خطوط تولید می‌شوند. رویکرد دیگر شرکت پیشگامان، استفاده از مراکز دانشگاهی و شرکت‌های دانشبنیان است. این شرکت، با انعقاد قرارداد با شرکت‌های دانشبنیان و مراکز دانشگاهی کشور، اقدام به تجمیع و به‌کارگیری علوم مرتبط با حوزه‌های مختلف فولاد، اعم از خطوط تولید، کنترل آلودگی، کاهش انرژی و ساخت و بومی‌سازی قطعات کرده است.
تسهيم و طبقه‌بندی دانش، گامی در جهت توسعه
شرکت مهندسین مشاور پیشگامان فولاد جنوب در زمینه تبادل با شرکت‌های داخلی و خارجی، با انعقاد قراردادهای مشارکتی، به خرید تکنولوژی و بومی‌سازی آن برای خطوط فولادی می‌پردازد و در موارد آتی، برای استفاده و به‌کارگیری از آن‌ها اقدام می‌کند. یکی از این فعالیت‌ها انعقاد سه قرارداد در زمینه اتوماسیون صنعتی است که با مشارکت برخی از استادان دانشگاه و شرکت‌های دانش‌محور، در حال انجام است:
- پروژه اتوماسیون تصفیه‌خانه صنعتی شرکت فولاد خوزستان (شامل ارتقای سیستم‌های قدیمی به سیستم اتوماسیون صنعتی S7 که با مشارکت استادان دانشکده مهندسی دانشگاه شهید چمران اهواز و یک شرکت دانشبنیان خوزستانی در حال انجام است)؛
- پروژه اتوماسیون بلوم که توسط شرکت مهندسین مشاور پیشگامان از مرحله طراحی تا نصب انجام شده و به اتمام رسیده است.
- پروژه اتوماسیون ریخته‌گری که توسط متخصصان شرکت مهندسین مشاور پیشگامان و کارشناسان یک مرکز دانش‌محور طراحی و اجرا شد.
گفتنی است که در کلیه مراحل انجام کار، اعم از استفاده از استادان دانشگاه و یا شرکت‌های دانش‌محور داخلی و یا شرکت‌های خارجی، فعالیت‌های مربوطه با همراهی متخصصان جوان این شرکت انجام شده و هدف‌گذاری اصلی، ماندگاری و رسوب دانش در این شرکت بوده است.
حوزه دیگری که شرکت پیشگامان در آن به دستاوردهای ارزشمندی دست پیدا کرده ذخیره‌سازی و طبقه‌بندی دانش و استفاده بهینه از آن است. متخصصان حوزه رایانه این شرکت، با بهبود مستمر سیستم یکپارچه مدیریت (MIS)، در استفاده بهره‌ور از فرایندهای عملیاتی و اداری نقش بسزایی دارند. تجمیع علوم مختلف استفاده‌شده در شرکت فولاد خوزستان باعث نگهداری و حفاظت از دانش اکتسابی در این شرکت شده است.
کلیه دستورالعمل‌های نگهداری و تعمیرات با نظر متخصصان و افراد باتجربه شرکت تدوین و وارد ماژول نگهداری و تعمیرات سیستم مدیریت یکپارچه شرکت شده و در هر زمان قابل‌دسترسی است. همچنین، علاوه‌بر رَویه‌های کاری، زمان‌های توقفات و دلایل ناشی از آن نیز به عنوان بخش کوچکی از اطلاعات ورودی در این سیستم ذخیره می‌شود. علاوه بر مسائل فنی، نکات مورد نیاز و مهم مربوط به ایمنی و الزامات مختلف زیست‌محیطی و آرگونومی نیز به عنوان اطلاعات مهم در این نرم‌افزار مدیریت می‌شوند. بدیهی است که هر زمان پرسنل این شرکت با تجربه جدیدی مواجه می‌شوند، این موضوع در قالب طرح‌های بهبود در فرایندهای موجود لحاظ می‌گردد و باعث ارتقای عملکردهای کنونی می‌شود. یکی از دستاورهای شرکت پیشگامان در دو سال اخیر، تغییر سیستم کدینگ کالا از کدهای موقعیتی به کدهای ماهیتی بوده که مواهب و منافع شگرفی برای شرکت‌های تابعه و خطوط جدید تولیدی داشته است.
این دستاورد حاصل استفاده از چهل سال تجربه فولاد خوزستان در زمینه مدیریت کالا و انواع سیستم‌های خرید، انبارداری و بهره‌برداری بوده است. این کار موجب شد تا شرایط استفاده از موجودی انبارهای یک شرکت برای شرکت دیگر در زیرمجموعه هلدینگ فراهم شود. این پروژه، که با تیمی بالغ بر بیست نفر از متخصصان در زمینه‌های گوناگون برق، مکانیک، ابزار دقیق، اتوماسیون و رایانه انجام شد، برای خطوط تولید در فولاد شادگان و شرکت سناباد اجرایی شده و در حال بهره‌برداری است. از آنجا که معمولا ۵۰ درصد هزینه‌های نگهداری و تعمیرات به دلیل تامین مواد مصرفی و یدکی کارخانه است، هر میزان صرفه‌جویی در این حوزه می‌تواند مبالغ زیادی از سربار تولید را کاهش و سود حاصل را افزایش دهد. لذا با اجرای این پروژه و تجمیع کالاهای یکسان و معرفی یک کد یکتا برای هر کالای خاص، تحول شگرفی در این حوزه حاصل شد که تا پایان عمری کاری این کارخانجات، مواهب و مزایای آن شامل خطوط تولید می‌شود.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه