پیش‌بینی انقلاب صنعتی چهارم و هوشمندسازی صنایع مختلف چه تاثیراتی بر چشم‌انداز آینده اقتصاد جهان خواهد داشت؟ این پدیده چه دورنمایی را برای صنایع معدنی و فلزی فراهم می‌کند؟
در آیندهای نه‌چندان دور، اقتصاد جهان، هوشمند و مبتنی بر فناوری خواهد شد. بر همین اساس، انقلاب صنعتی نسل چهارم، صنعت و به تبع آن اقتصاد جهانی را به سمت مفاهیم جدیدی از فناوری سوق می‌دهد. انقلاب صنعتی چهارم به اتوماسیون و تبادل داده در فنـاوری‌های تـولیدی اطلاق می‌شـود. امـروزه شکل‌گیری اینترنت اشیا، رشد هوش مصنوعی و تعاملات ماشین ـ ماشین و ماشین ـ انسان، بلاکچین و بسترهای خدماتی در محیط‌های تولیدی منجر به توسعه کارخانه‌های هوشمند می‌شود.
در کارخانه‌های هوشمند، اتصال تجهیزات بی‌شمار به حسگرها و توانایی جمع‌آوری، انتقال و تفسیر داده‌ها، به طور همزمان، سطوح بالایی از کنترل، ایمنی و امکان ردیابی اطلاعات را ایجاد می‌کند. پر واضح است که با گسترش این هوشمندی در صنعت، بهره‌وری افزایش و هزینه‌های تولید کاهش خواهد یافت و بسیاری از صنایع که از این جریان جا مانده‌اند از عرصه رقابت حذف خواهند شد.
در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی هوشمندسازی را در بسیاری از فعالیت‌های روزمره خــود اجرا کرده‌اند. بـرای نمونـه، می‌تــوان از به‌کارگیری سیستم لجستیک و حمـل‌ونقـل دیجیتال، بهـره‌گیـری از هـوش مصنـوعی در اکتشـاف و استفـاده از سنسـورهـای پیشرفتـه و اینترنت اشیـا در معادن و صنایـع معدنی نام برد.
ایمیدرو برای دستیابی به تکنولوژی‌های نوین و فناوری‌های هوشمند و بهره‌گیری از آن‌ها در طرح‌ها و واحدهای تولیدی زیرمجموعه خود چه سیاست‌هایی را دنبال می‌کند؟ اصلی‌ترین چالش‌های موجود در این حوزه کدام‌اند؟
ایمیدرو از حدود چهار سال قبل فعالیت‌های خود در این زمینه را آغاز کرده و دستاوردهایی همچون راه‌اندازی مرکز هوشمندی و رصدخانه فناوری معادن و صنایع معدنی با مشارکت دانشگاه صنعتی شریف داشته است. در حال حاضر این مرکز پروژه‌های متعددی را در زمینه انقلاب صنعتی نسل چهارم و رصد تکنولوژی‌های نوظهور در صنایع معدنی در حال اجرا دارد که از آن جمله می‌توان به شناسایی الزامات طراحی رویکردهای بهینه ارتقای اکوسیستم استـارت‌آپی معدن و صنـایع معـدنی در ایـران و کاربردهای فناوری‌های برافکن در صنعت فولاد با تمرکز بر سه فناوری هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و چاپ سه‌بُعدی اشاره کرد.
این سازمان در سال ۱۳۹۶ مرکز یونیدرو را با مشارکـت دانشگاه تهـران راه‌اندازی کرده است. یونیـدرو برنامه‌هـایی از قبیل توسعـه فنـاوری و نـوآوری‌هـای مرتبـط بـا معـدن و صنایـع معدنـی، آماده‌سازی مقدمات ورود بخش معدن و صنایع معدنی کشور به زنجیره تامین صنایع پیشرفته، مطالعات آینده‌پژوهی فناوری‌های مرتبط در حوزه فرایندها و محصولات، توسعه فناوری‌های نوین در ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست و کمک به توسعه روابط و تعاملات خارجی و بین‌المللی ایمیدرو با مراکز تامین و ترویج فناوری‌های نوین و مرتبط با معدن‌کاری و صنایع معدنی را در راستای دستیابی به اهداف انقلاب صنعتی نسل چهارم دنبال می‌کند. این مرکز پروژه‌هایی از قبیل تدوین برنامه توسعه توانمندی‌های فناوری و مهندسی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و تدوین برنامه توسعه سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با کسب‌وکارهای معدنی و صنایع معدنی را در راستای اهداف ذکرشده به انجام رسانده است.
به‌علاوه، راه‌اندازی مرکز نوآوری و توسعه کسب‌وکارهای نوین معادن و صنایع معدنی با هدف ایجاد اولین و بزرگ‌ترین هاب توسعه تکنولوژی در حوزه معدن و صنایع معدنی در منطقه MENA در دست اقدام است. سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا (استارت‌آپ‌ها) و شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با بخش معدن و صنایع وابسته در حوزه‌هایی همچون زنجیره تولید و تامین، فناوری اطلاعات در اکتشاف، روش‌های نوین در زمینه استخراج، جایگزینی مواد سازگار با محیط‌زیست، ساخت محصولات نوین با ارزش افزوده بالا و ساخت قطعات مورد نیاز در کارخانه‌های زیرمجموعه از جمله برنامه‌ها و فعالیت‌های این مرکز به شمار می‌رود. ایمیدرو با اختصاص فضا، تجهیزات مناسب و بهره‌گیری از تمام زیرساخت‌های لازم (سخت‌افزاری و نرم‌افزاری) در این مرکز و مستقر ساختن ایده‌های منتخب جشنواره‌های ایده‌های ارزش‌آفرین معدن و صنایع معدنی (اینوماین)، از آن‌ها به منظور توسعه محصول و تجاری‌سازی ایده‌ها حمایت خواهد کرد. مرکز یادشده به‌زودی افتتاح خواهد شد.
همچنین کلنگ احداث مرکز نوآوری تحول دیجیتال در صنعت فولاد، با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، شرکت فولاد مبارکه و دانشگاه تهران، سیزدهم خردادماه سال جاری در محل پارک علم و فناوری دانشگاه تهران به زمین زده شد. اقتصاد نسل چهارم در آیندهای نزدیک از الزامات دنیا می‌شود؛ طبیعتا یکی از استراتژی‌های کلان ایران مطالعه و حرکت در راستای اقتصاد نسل چهارم خواهد بود. بر همین اساس، صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع مجهز و تاثیرگذار باید در این مسیر قدم بگذارد. از دیگر اهداف این مرکز، جمع‌آوری ایده‌ها و دانش نخبگان در عرصه دیجیتال و حمایت در به ثمر رساندن آن‌هاست. شاید اصلی‌ترین چالش در این حوزه تقارن زمانی تحریم‌های ظالمانه و فرصت محدود عبور از انقلاب صنعتی نسل چهارم است. درگاه آموزش اولين درگاه برای ورود به انقلاب صنعتي نسل چهارم به شمار می‌رود. آموزش آکادميک و تربيت نيروی انساني متخصص مرتبط با اين حوزه، که بخش صنعت و معدن کشور به‌شدت به آن نياز دارد، به عهده وزارت علوم است. با اين حال، به منظور کسب مهارت‌هاي لازم برای نيروهای موجود ايميدرو و شرکت‌های تابعه، دوره‌هاي آموزشی کوتاه‌مدتی در سال ۱۳۹۹ برنامه‌ريزی شده است
بخش آموزش، پژوهش و فناوری سازمان ایمیدرو در زمینه ارتباط میان صنعت و دانشگاه و حمایت از ایده‌های ارائه‌شده در زمینه توسعه فناوری‌های تولید چه سیاست‌هایی را در دستور کار خود قرار داده است؟
ایمیدرو، ذیل پروژه تدوین برنامه توسعه سرمایـه‌گذاری‌هـای خطرپذیـر و توانمنـدسازی شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با کسب‌وکارهای معدنی و صنایع معدنی، «جشنواره اینوماین» را با هدف حمایت از ایده‌های نوآورانه و افزایش توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار خود قرار داد و اولین دوره این جشنواره را در تیرماه ۱۳۹۷ با شش محور برگزار و از ۱۱۳ ایده دریافتی، ده ایده را به عنوان ایده‌های برتر انتخاب کرد. «جشنواره اینوماین ۲» بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ در سه بخش برگزار شد. در بخش مسابقه ایده، از ۱۲۳ ایده دریافتی، ده ایده برگزیده شد. ایده‌های هر دو جشنواره در اختیار مرکز نوآوری و توسعه کسب‌وکارهای نوین معادن و صنایع معدنی قرار گرفت تا با توجه به سطح بلوغ آن‌ها، برخی از ایده‌های برگزیده در مرکز نوآوری معدن و صنایع معدنی حمایت شوند. در بخش نمایشگاه توانمندی و ارائه نیازهای فناورانه، ۳۳۰ شرکت دانش‌بنیان ثبت‌نام کردند و در آن ۱۸۰ نشست B2B برگزار و منتج به امضای هشتاد تفاهم‌نامه و صورت‌جلسه شد. در سال جاری، دبیرخانه دائمی جشنواره به منظور تداوم در دریافت ایده و بررسی و حمایت از آن‌ها در مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی راه‌اندازی شده است و جشنواره «اینوماین ۳» را در دستور کار دارد.
یکی از چالش‌های اصلی صنایع مختلف در توسعه فناوری‌های تولیدی و هوشمندسازی فرایندهای تولید خود، برخورداری از نیروی انسانی آموزش‌دیده و متخصص است. واحد آموزش، پژوهش و فناوری سازمان ایمیدرو در سالهای اخیر چه اقداماتی را به منظور آموزش نیروی انسانی خود و یا سایر شرکت‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی کشور انجام داده است؟ برنامه این مجموعه برای سالهای آتی چیست؟
زیرساخت‌های لازم برای اجرایی کردن انقلاب صنعتی چهارم به دو بخش تقسیم می‌شوند: فناوری اطلاعات، کسب دانش و آموزش‌های مرتبط با آن. درگاه آموزش اولین درگاه برای ورود به انقلاب صنعتی نسل چهارم به شمار می‌رود. آموزش آکادمیک و تربیت نیروی انسانی متخصص مرتبط با این حوزه، که بخش صنعت و معدن کشور به‌شدت به آن نیاز دارد، به عهده وزارت علوم است. با این حال، به منظور کسب مهارت‌های لازم برای نیروهای موجـود ایمیدرو و شرکـت‌هـای تابعـه، دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدتی در سال ۱۳۹۹ برنامه‌ریزی شده است. در این راستا، سعی بر آن اسـت تـا ضمن ارائه تئـوری مباحث مرتبـط با هوشمندی و مفاهیم انقلاب صنعتی نسل چهارم برای مدیران و کارشناسان ایمیدرو، با استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی دانشگاه‌های مطرح، برای برگزاری کارگاه‌های تخصصی نیز اقدام کنیم.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه