به گزارش «فلزات‌نیوز»، استرالیا و برزیل، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن در جهان هستند که بخش اعظم سنگ‌آهن آن‌ها توسط چین خریداری می‌شود. در سال ۲۰۲۲، تولید سنگ‌آهن استرالیا و برزیل به ترتیب معادل ۹۳۲ میلیون تن و ۴۳۰ میلیون تن بود.
بر اساس این گزارش، سنگ‌آهن اصلی‌ترین ماده اولیه برای تولید فولاد است. حدود ۹۸ درصد این سنگ معدنی در صنایع فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشورهای استرالیا و برزیل، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن در جهان هستند. کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، به شدت به این ماده معدنی وابسته است. از این رو جهت تامین نیازهای خود در صنایع فولاد، علاوه بر تولید سنگ‌آهن، حجم وسیعی از این سنگ معدنی را از دیگر کشورهای جهان در اشکال مختلف سنگ خام، دانه‌بندی، کنسانتره یا حتی گندله وارد می‌کند. چین، بزرگ‌ترین واردکننده سنگ‌آهن در جهان محسوب می‌شود. واردات سنگ‌آهن و تمام محصولات معدنی آن، در سال ۲۰۲۲ حدود یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن بود. از این میان ۷۳۰ میلیون تن از استرالیا و ۲۲۶ میلیون تن از کشور برزیل وارد شد. در نمودار زیر واردات سنگ‌آهن چین در سال‌های مختلف نشان داده شده است.
واردات سنگ‌آهن چین تا سال ۲۰۲۰ روند افزایشی داشته است و پس از آن کاهش یافت. علت این امر، کاهش تولید فولاد در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ بوده است. بر اساس گزارش سایت بلومبرگ، دولت چین تصمیم دارد تولید فولاد را طی سال‌های آینده کنترل کند و مقدار آن را پایین‌تر از سال ۲۰۲۰ نگه دارد. هدف از این تصمیم، کنترل عرضه فولاد در بازار و همچنین کنترل انتشارات کربنی بود.
استرالیا؛ تامین‌کننده اصلی سنگ‌آهن چین
به دلیل نزدیکی استرالیا به چین، سهم استرالیا در تامین سنگ‌آهن چین، همواره از برزیل بیشتر بوده است. علاوه‌براین، حجم تولید سالانه استرالیا نسبت به برزیل بسیار بالاتر است. با توجه به اینکه عیار سنگ‌آهن استرالیا پایین‌تر از برزیل است، صادرات سنگ‌آهن استرالیا به چین بیشتر به صورت کنسانتره صورت می‌پذیرد؛ در حالی که سنگ‌آهن برزیل اغلب به صورت سنگ‌آهن خام به چین صادر می‌شود. از این رو قیمت «FOB» سنگ‌آهن استرالیا در بیشتر مواقع از برزیل بالاتر است. برای مثال، قیمت «FOB» هر تن سنگ‌آهن استرالیا در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲، حدود ۹۸.۱ دلار و قیمت «FOB» هر تن سنگ‌آهن برزیل در این زمان ۶۱ دلار بود. استرالیا به دلیل تولید بیشتر و نزدیکی به چین، تامین‌کننده اصلی سنگ‌آهن چین محسوب می‌شود.
احتمال داده می‌شود که تا سال ۲۰۱۸، پارامتر قیمت در تصمیم‌گیری چین برای کم یا زیاد کردن سهم این دو کشور تامین‌کننده تاثیرگذار بوده است. برای مثال در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۸، قیمت «CIF» هر تن سنگ‌آهن استرالیا در بازار وارداتی چین، ۵.۴ دلار نسبت به سه ماهه اول آن سال کاهش و قیمت «CIF» سنگ‌آهن برزیل ۸.۶ دلار افزایش یافت. همین امر موجب شد سهم استرالیا از ۶۳.۹ درصد در سه ماهه اول سال ۲۰۱۸، به ۶۵.۴ درصد در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۸ برسد و در عوض سهم برزیل از ۲۲.۶ درصد در سه ماهه اول سال ۲۰۱۸، به ۲۰.۴ درصد در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۸ برسد. لازم به ذکر است که به دلیل فاصله بیشتر برزیل و چین نسبت به استرالیا و چین، محموله‌هایی که در یک زمان معین از این دو کشور صادر می‌شوند، هم‌زمان به چین نمی‌رسند و محموله‌های صادره از برزیل، معمولا با چند ماه تاخیر نسبت به استرلیا به چین تحویل داده می‌شوند. هم‌بستگی داده‌های استرالیا و برزیل به مقصد چین، با تاخیرهای متفاوتی بررسی و مشخص شد که ضریب هم‌بستگی در حالتی که داده‌های برزیل با یک دوره تاخیر نسبت به استرالیا بررسی شوند، بیشترین مقدار هم‌بستگی را خواهند داشت. از این رو در بررسی‌های صورت گرفته در این گزارش، یک دوره سه ماهه فاصله برای برزیل در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر، داده‌های استرالیا با داده‌های یک دوره قبل‌تر برزیل مقایسه و بررسی شده‌اند.
بعد از سال ۲۰۱۸، پارامتر قیمت تاثیر چندانی در تغییر سهم این دو کشور نداشت. ممکن است علت این امر محدودیت‌های زیست‌محیطی باشد که در چین برای کاهش انتشارات کربنی در نظر گرفته شده است. دولت چین محدودیت‌های زمستانی را جهت کاهش آلایندگی ناشی از تولید فولاد در نظر گرفت؛ به این صورت که تولیدکنندگان فولاد موظف هستند تولیدات خود را در فصل زمستان تا درصد معینی کاهش دهند. علاوه بر کاهش تولید، یکی از روش‌های کاهش آلایندگی در صنعت فولاد، استفاده از سنگ‌آهن با کیفیت بالا است. آلومینا، یکی از ناخالصی‌های مضر در سنگ‌آهن به شمار می‌آید. این ماده علاوه بر ایجاد مشکل در فرایند تولید آهن در کوره‌های بلند، میزان انرژی مصرفی را نیز افزایش می‌دهد. از این رو هرچه میزان آلومینا در سنگ‌آهن بیشتر شود، کیفیت سنگ‌آهن کاهش و آلایندگی آن افزایش می‌یابد. از آنجایی که سنگ‌آهن خام برزیل نسبت به سنگ‌آهن خام استرالیا علاوه بر عیار بالاتر، حاوی مقادیر کمتری آلومینا است، از این رو کیفیت و قیمت بالاتری دارد. بنابراین شرکت‌های تولیدکننده آهن و فولاد در چین، ممکن است به دلایل زیست‌محیطی، سنگ‌آهن با قیمت بالاتر را ترجیح دهند. برای مثال در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹، در بازار وارداتی چین، قیمت «CIF» هز تن سنگ‌آهن استرالیا ۱۸.۳ دلار کاهش و قیمت «CIF» هر تن سنگ‌آهن برزیل ۹.۴ دلار افزایش داشت. با این وجود، سهم استرالیا در واردات سنگ‌آهن چین، از ۶۲.۳ درصد به ۵۸.۵ درصد کاهش پیدا کرد و در عوض سهم برزیل از ۱۵.۸ درصد به ۲۱.۳ درصد رسید.
رشد شاخص واردات از برزیل در سه ماهه چهارم هر سال
در نمودار زیر، شاخص واردات از برزیل و استرالیا با مبنا قرار دادن سه ماهه اول سال ۲۰۱۵ نمایش داده شده است. با توجه به نمودار به نظر می‌رسد که شاخص واردات از برزیل در اغلب سال‌ها در سه ماهه چهارم نسبت به بقیه فصل‌ها روند صعودی داشته است. علت این امر می‌تواند محدودیت‌های زیست‌محیطی در فصل زمستان باشد. به عبارت دیگر لازم است در سه ماهه اول هر سال میلادی، آلایندگی تولیدکنندگان فولاد کاهش یابد. از این رو واردات سنگ‌آهن از برزیل که آلایندگی کمتری دارد، در سه ماهه چهارم هر سال روند افزایشی پیدا کرده است.
ثبت دیدگاه