اصولا در سطح جهانی، صنعت مس در مقایسه با سایر فلزات اساسی از بالاترین حاشیه سود برخوردار است و عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران در سال گذشته نیز این مهم را نشان می‌دهد. این شرکت در سال ۱۳۹۸ توانست با سود بیش از ۵۴ درصدی، بالاترین رکورد سودآوری از بدو پذیرش در بورس اوراق بهادار را ثبت و بالغ بر ۱۲۱ هزار میلیارد ریال سود خالص از مجموع ۲۲۴ هزار میلیارد ریال درآمدهای عملیاتی شرکت را نصیب سهام‌داران خود کند. گفتنی است که قیمت تمام‌شده هر تن مس محتوی کنسانتره و همچنین مس کاتدی شرکت ملی صنایع مس ایران در سال گذشته به‌ترتیب حدود ۲ هزار و ۱۱۵ و ۲ هزار و ۸۸۸ دلار بر تن بود که در مقایسه با نرخ‌های جهانی که در سال ۲۰۱۹ به‌ترتیب به ۲ هزار و ۵۰۹، و ۲ هزار و ۹۰۰ دلار بر تن رسید، شرایط مطلوبی را نشان می‌دهد. نکته مهم این است که روند قیمت تمام‌شده مس محتوی کنسانتره جهانی طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ از ۲ هزار و ۱۶۶ دلار بر تن به ۲ هزار و ۵۰۹ دلار بر تن رسیده است. این موضوع در شرکت ملی صنایع مس ایران روندی نزولی را نشان می‌دهد که نوید بخش کاهش بیشتر قیمت تمام‌شده در این شرکت و افزایش سودآوری آن در مقایسه با شرکت‌های بین‌المللی است.
شایان ذکر است که قیمت تمام‌شده هر تن مس محتوی کنسانتره، در روندی کاملا کاهشی، از ۳ هزار و ۵۷۱ دلار بر تن در سال ۱۳۹۲ به ۲ هزار و ۱۱۵ دلار بر تن در سال گذشته بهبود یافته است. پیش‌بینی می‌شود که روند نزولی قیمت تمام‌شده مذکور در سال جاری و سنوات آتی نیز ادامه داشته باشد. همچنین همین شرایط بهبود در مورد مس کاتدی نیز صدق می‌کند و قیمت تمام‌شده هر تن مس کاتدی از ۴ هزار و ۸۰۰ دلار بر تن در سال ۱۳۹۶ به حدود ۲ هزار و ۸۸۸ دلار بر تن در سال گذشته کاهش یافته است.
اکتشافات، نخستين لازمه توسعه صنعت مس
وجود ذخایر فراوان مس در کشور ظرفیت مناسبی را برای این صنعت فراهم کرده است تا با برنامه‌ریزی مناسب، در جهت رشد تولید، افزایش صادرات و سودآوری بیشتر حرکت کند. توجه شایسته به اکتشافات معدنی، به عنوان اولین و مهم‌ترین حلقه فرایند توسعه پایدار صنعت مس که زیربنای اصلی توسعه بخش‌های بعدی اعم از حوزه معدنی، فرآوری، ذوب و پالایش به شمار می‌رود، یکی از اولویت‌های کلیدی شرکت ملی صنایع مس ایران است. از این رو، مطالعات و اکتشافات سطحی و یا تفصیلی در ده استان کشور در دستور کار قرار گرفته است و در این راستا میزان حفاری‌های اکتشافی انجام‌شده، با جهش ۸۷ درصدی، از میانگین حدود ۳۷ هزار متر در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ به بیش از ۷۰ هزار متر در سال ۱۳۹۸ افزایش یافته است. تنها در سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۵۳۰ میلیون تن به حجم ذخایر اکتشافی شرکت ملی صنایع مس ایران افزوده شده است. این شرکت در نظر دارد که در سال جهش تولید، اقدامات ارزشمند خود در حوزه اکتشافات و حفاری‌های اکتشافی را تا حدود ۱۰۰ هزار متر افزایش دهد که این امر منجر به کشف معادن مس جدید و یا ارتقای ذخایر معادن فعلی خواهد شد. تمرکز بیشتر بر انجام طرح‌های توسعه در حوزه فرآوری مواد معدنی مانند فاز ۳ تغلیظ سونگون و فاز ۲ تغلیظ میدوک، هرکدام به ظرفیت ۱۵۰ هزار تن در سال، فاز ۳ تغلیظ سرچشمه با ظرفیت ۱۹۰ هزار تن در سال، احداث واحدهای فرآوری سرباره‌ها در کارخانجات ذوب سرچشمه و خاتون‌آباد با استفاده از روش فلوتاسیون به منظور تولید کنسانتره مس و همچنین تسریع در عملیات اجرایی دو کارخانه فراوری معادن مس دره‌زار و درآلو به ظرفیت‌های ۱۵۰ و ۱۰۰ هزار تن تولید کنسانتره مس در سال تنها بخشی از اقدامات شایسته شرکت در افزایش قابل توجه ظرفیت تولید و نهایتا افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور و ارتقای میزان سودآوری شرکت برای سهام‌داران خود است.
چشم‌انداز روشن صنعت مس
سودآوری یکی از اصلی‌ترین شاخصه‌های ارزیابی عملکرد هر سازمان به شمار می‌رود و واحدهای تولیدی مختلف همواره تلاش دارند تا با ارتقای فرایندهای تولیدی خود، بستر مناسبی را برای رشد سودآوری خود محقق سازند. در همین راستا، شرکت ملی صنایع مس ایران در سال‌های اخیر توانسته است با اجرای سیاست‌های مناسب، روند سودآوری خود را به نحوی چشمگیر بهبود ببخشد.
برنامه‌ریزی در زمینه انجام اکتشافات و استفاده از روش‌های نوين به منظور اکتشاف کانسارهاي بزرگ و پنهان و ارتقای منابع اکتشافی و ذخایر زمین‌شناسی شرکت در سنوات اخیر به‌ویژه در سال گذشته به بیش از ۷ میلیارد تن با عیار متوسط ۴۶/۰ درصد مس، جایگزینی تکنولوژی‌های قدیمی و فرسوده مانند تکنولوژی ذوب شعله‌ای در مجتمع مس سرچشمه با تکنولوژی نوین ذوب تشعشی در سال ۱۳۹۷، بهروز کردن تکنولوژی نسل ۱۹۵۰ ذوب به‌کاررفته در کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد با تکنولوژی نوین ذوب تشعشعی در سال گذشته، افزایش ظرفیت تولید ذوب و پالایش از حدود ۲۴۰ هزار تن در سال ۱۳۹۴ به حدود ۴۵۰ هزار تن در سال ۱۳۹۸، به ظرفیت کامل رساندن دو پروژه تغلیظ فازهای ۲ مجتمع‌های مس سونگون و سرچشمه به ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن کنسانتره مس در سال‌های اخیر، راه‌اندازی دو پروژه عظیم زیست‌محیطی کارخانجات اسید سولفوریک سرچشمه و خاتون‌آباد به ظرفیت ۱٫۲ میلیون تن در سال و افزایش بهره‌وری در حوزه‌های مختلف از جمله مواردی بوده‌اند که نقش به‌سزایی در دستیابی به توفیقات بزرگ مذکور در راستای تولید و توسعه پایدار شرکت ایفا کرده‌اند.
چنان‌که پیش‌تر نیز گفته شد، در حدود چهار سال آینده، با راه‌اندازی طرح‌های توسعه شرکت در حوزه فرآوری مواد معدنی، جهشی حدودا ۹۰۰ هزار تنی در ظرفیت تولید کنسانتره مس ایجاد خواهد شد و ظرفیت تولید حدودا ۲/۱ میلیون تن فعلی، که به‌تدریج طی تقریبا چهار دهه ایجاد شده است، به بیش از ۲ میلیون تن در سال خواهد رسید؛ امری که در راستای منویات مقام معظم رهبری در سال جهش تولید خواهد بود. با توجه به اینکه در زنجیره تولید هیدرو و پیرومتالورژیکی تولید مس، تولید کنسانتره مس از بیشترین حاشیه سود اقتصادی برخوردار است، این مهم می‌تواند در کنار حسن تدبیر و دانش‌محوری و افزایش بهره‌وری شرکت که با ایجاد ظرفیت‌های ذوب و پالایش و بهروز کردن تکنولوژی‌های مرتبط محقق شده است، نقش به‌سزایی در سرعت بخشیدن به روند کاهشی قیمت تمام‌شده شرکت و افزایش سودآوری ایفا کند.
موانع داخلی، يکی از چالش‌های اصلی توسعه صنعت مس
در شرایط امروز، صنعت مس نیز همچون بسیاری از صنایع معدنی و فلزی کشور، با چالش‌های متعددی در مسیر توسعه خود مواجه است که بخش بزرگی از آن‌ها نه به تحریم‌ها و عوامل خارجی، بلکه به برنامه‌ریزی‌ها و اتخاذ سیاست‌هایی بعضا ناصحیح در داخل کشور مربوط است.
بالا بودن حقوق دولتی معادن مس در ایران یکی از این معضلات است. متاسفانه در سال ۱۳۹۷ این حقوق از ۴ درصد قیمت فروش کاتد، که مشابه میانگین بین‌المللی آن بوده است، یکباره به ۱۲ درصد افزایش یافت و در سال گذشته به ۹ درصد رسید. از دولت محترم انتظار می‌رود که میزان حقوق دولتی معادن را به سطح ۴ درصد بازگرداند و در مقابل، شرکت را موظف به افزایش سرمایه و انجام طرح‌های توسعه سودآور و در واقع ایجاد برکت و اشتغال‌زایی پایدار در صنعت مس ایران و کشور کند که کمک بسیار بزرگی به دولت نیز در راستای کاهش نرخ بیکاری و افزایش تولید داخلی کشور خواهد بود. همچنین انتظار می‌رود دولت محترم نسبت به حذف عوارض ۵ درصدی بر صادرات کنسانتره مس اقدام کند؛ تصمیمی که برای اولین بار در تاریخ کشور در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ گرفته شد و قطعا تاثیری منفی بر حفظ و یا ارتقای بازارهای هدف شرکت در شرایط تحریم‌های بین‌المللی خواهد داشت. از دیگر چالش‌های این حوزه می‌توان به بخشنامه‌های بعضا خلق‌الساعه اشاره کرد که تاثیرات منفی قابل توجهی در حوزه‌های فروش و عمدتا صادرات شرکت داشته است و خواهد داشت.
از دیگر راهکارهای حل چالش‌های صنعت مس کشور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: دخالت نکردن در مکانیسم‌های شفاف عرضه و تقاضا در بازارهای بورس کالایی به عنوان شفاف‌ترین بازار عرضه و تقاضا برای محصولات فلزی از جمله مس، حذف مکانیسم سنتی سهمیه‌بندی در بازار بورس کالا (حداقل برای کالاهایی مانند کاتد مسی که میزان تولید آن حدود دوبرابر نیاز صنایع داخلی است)، مانند آنچه در سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۹ در بورس فلزات تهران (بورس کالای ایران) بدون هیچ‌گونه مشکل و نیازی به دخالت‌های سازمان‌های مختلف عملیاتی شده بود، بازتعریف مفهوم خام‌فروشی به منظور جلوگیری از احتمال بروز رانت و تضییع حقوق برخی تولیدکنندگان، حذف موانع متعدد مرتبط با تعیین نرخ‌های دستوری ارز، عرضه ارز در سامانه‌های مختلف و الزامات مرتبط با حوزه صادرات.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه