لطفا در ابتدا توضیحاتی در خصوص مجموعه بفرمایید.
مجتمع کک طبس یکی از سه مجموعه بزرگ کک‌سازی کشور است که پس از مجموعه کک‌سازی ذوب‌آهن اصفهان و فولاد زرند ایرانیان توانست عنوان سومین مجتمع صنعتی تولید کک در کشور را از آن خود کند. البته تکنولوژی به کار رفته در کارخانجات کک طبس برای تولید این محصول که استفاده می‌شود متفاوت از دو شرکت یاد شده است. روش تولید این دو مجموعه توسط کوره بلند و با تکنولوژی خاص بوده اما طبس از تکنولوژی سایت شارژ استفاده می‌کند که مزیت‌های خاص خود را دارد. در تکنولوژی‌های کوره بلند که ذوب‌آهن و فولاد زرند ایرانیان از آن استفاده می‌کنند، همراه با تولید کک برخی محصولات جانبی مانند قطران، بنزن، انواع اسید و … تولید می‌شود. اما در مجموعه کک طبس با توجه به متفاوت بودن تکنولوژی این نوع محصولات جانبی به دست نمی‌آیند. لذا قصد داریم که این نیروگاه ۳۵ مگاواتی برای تولید این کک احداث کنیم.
در کارخانه کک طبس هم‌اکنون ۶ باتری وجود دارد که ظرفیتی حدود ۴۵۰ هزار برای تولید کک متالورژی طی سال را در اختیار دارد. در همین راستا طی چهار ماهه گذشته ۲ باتری دیگر با ظرفیت ماهانه حدود ۲ تا ۳ هزار تن تولید راه‌اندازی شد که امروز این عدد به ۱۰ هزار تن افزایش یافت. البته باتری‌های ۳ و ۴ نیز در حال آماده‌سازی است که از اواسط شهریور ماه قابلیت پیوستن به ظرفیت تولید را دارند. این بدین معنا است که طبس حدود ۳۰۰ هزار تن تولید در سال را از ابتدای مهر کلید خواهد زد و امیدواریم در اواخر پاییز باتری‌های ۵ و ۶ نیز راه‌اندازی و به چرخه تولید اضافه شوند.
مصرف‌کنندگان محصول شما چه شرکت‌هایی هستند؟
در این کارخانه علاوه بر تامین نیاز صنایع فولادی، صنایع فروآلیاژ و فروسیلیس‌ها، فرومنگنزها، فروکروم‌ها نیز جزو مصرف‌کنندگان محصول طبس به شمار می‌آیند، البته بخش دیگر از بازار کک طبس را شرکت‌های تولیدکننده قند و شکر با حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تن مصرف سالانه تشکیل می‌دهند که اقدامات مناسبی برای عضویت آن‌ها در خانواده مصرف‌کنندگان کک طبس صوت گرفته است.
چه اقدامات دیگری در دستور کار شما قرار دارد؟
شرکت کک طبس در حال تکمیل زنجیره ارزش است که در این راستا احداث یک کارخانه زغالشویی در دستور کار قرار دارد. در حال حاضر طبس زغال را به صورت کنسانتره از شرکت‌های تامین‌کننده خریداری و مصرف می‌کند، اما برنامه آتی شرکت که از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ کلید می‌خورد بحث احداث کارخانه زغالشویی است که در کنار آن تملک و مشارکت در برخی معادن تولیدکننده زغال کک‌شو را در برنامه داریم و قصد داریم محصول را به صورت کلوخه خریداری کنیم و در کارخانه طبس فرآوری و کنسانتره مورد نیاز کارخانه را تامین خواهیم کرد.
از دیگر اقدامات شرکت که در چرخه زنجیره تولید انجام داده‌ایم بحث احداث دو خط خردایش است. محصولی که از تولید در ابتدای کار دریافت می‌کنیم در سایز خاص ۲۵ تا ۸۰ میلی‌متر است. مصرف‌کنندگان شرکت به ویژه فولادی‌ها، مصرف کک با دانه‌بندی‌های متفاوت دارند و بین ۲۰ تا ۵۰ میلی‌متر مصرف می‌کنند، اما شرکت‌های فروآلیاژ با دانه‌بندی ریز‌تر در قالب ۵ تا ۱۵ یا ۳۰ میلی‌متر مصرف دارند. همچنین واحد‌های قند و شرکت نیز در قالب ۱ تا ۳ میلی‌متر مصرف می‌کنند. به همین دلیل ضرورت دارد برای تفکیک نیاز مشتریان، تجهیزات لازم را در اختیار داشته باشیم. احداث دو خط خردایش و یک خط سرند کک‌ها را به دانه بندی‌های مختلف تبدیل می‌کند. با این اقدام تفکیک محصولات در بازار را برای شرکت ایجاد خواهد شد.
این اقدامات از ابتدای فروردین ماه سال جاری آغاز و تقریبا طی یک ماه دو خط خردایش را با ظرفیت مجموعا حدود ۶۰ تن در ساعت ایجاد کردیم و امروز به مشتریان خود خدمات را عرضه می‌کنیم. از دیگر کار‌های صورت گرفته در این مدت نیز نگاه به بازار‌های صادراتی است، زیرا در نهایت مجبور هستیم بخشی از زغالسنگ مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین کنیم و در مقابل تامین ارز این کار برنامه‌ای را در نظر گرفته‌ایم که محصول کک را صادر کرده تا منابع ارزی لازم برای واردات زغالسنگ فراهم شود.
ابتدا بازار منطقه را ارزیابی کرده و نگاهی به بازار پاکستان داشته‌ایم، در این زمینه اقدامات مثبتی انجام گرفته است و تقریبا از فروردین ماه با ظرفیت ۳۰۰ تا ۵۰۰ تن در ماه و امروز تقریبا یک بازار ۴ هزار تنی در پاکستان برای خود ایجاد کرده‌ایم و در نظر داریم این رقم را به ۲۰ هزار تن در ماه برسانیم.
بازار دیگری که روی آن تمرکز کرده و حدود یک ماه است به آن وارد شده‌ایم، بازار کشور ترکیه است. این بازار برای شرکت بسیار مناسب بوده و محصول‌هایی را به صورت آزمایشی برای بخشی از تولیدکنندگان ترکیه ارسال کرده‌ایم که خوشبختانه مورد تایید بوده است.
پروسه تامین زغالسنگ چطور انجام می‌شود؟
تقریبا بخش قابل توجهی از زغالسنگ کک‌شو کشور در منطقه طبس است. یکی از نقاط قوت احداث کارخانه در این منطقه، نزدیکی به مجموعه معادن زغالسنگ پرورده است که این زغال برای شرکت تامین می‌شود. تکنولوژی مورد استفاده در ذوب‌آهن و زرند ایرانیان، تکنولوژی کوره بلند بوده که از بالا زغال تزریق و تبدیل به کک می‌شود. اما محدودیت آن‌ها این است که باید از زغالسنگ با کیفیت بالا استفاده کنند. اما مزیت تکنولوژی سایت شارژ یا سنگ کک این است که می‌توانیم از گرید‌های مختلف زغال حتی کم کیفیت استفاده کرد. این یک مزیت خاص برای شرکت است، زیرا کیفیت زغالسنگ در ایران نسبت به زغال‌های موجود در خارج از کشور پایین‌تر است. زغال سنگ‌های داخلی گوگرد و خاکستر بالاتری دارد و مواد فرار آن بیشتر بود که برای فرایند کک کیفیت مناسب را در اختیار ندارد. اما تکنولوژی طبس می‌تواند با تلفیق انواع زغال‌های مرغوب و نامرغوب کک مورد نیاز را تولید کند. بازیافت حرارتی که منجر به تولید برق می‌شود هم از دیگر مزایای این روش است. همچنین موضوع مهم دیگر سبز بودن تکنولوژی است یعنی آثار منفی زیست‌محیطی ندارد، زیرا عمدتا ۳۰ تا ۳۵ درصد مواد فرار موجود در زغال در این تکنولوژی در حرارت ۳۰۰ درجه سوخته و از بین می‌رود و به حرارت تبدیل می‌شود. درواقع هیچ مواد سمی را وارد محیط زیست نمی‌کند.
میزان مصرف آب در این تکنولوژی به چه صورت است؟
در فرایند تولید بحث مصرف آب صرفا برای خنک کردن گدازه‌ها است. شرکت از ۵۰ تن زغالی که دریافتی آن حدود ۳۰ تا ۳۵ تن کک است، مواد گداخته را توسط آب خنک و این آب مجدد بازیافت می‌شود. در واقع مصرف آب زیادی در کارخانه نداریم و بشتر آب مصرفی از چاه‌های آب شور است که در منطقه‌ای که کارخانه احداث شده است، غیر قابل شرب بوده و مجدد آن را بازیافت می‌کنیم. در کارخانه‌های زغالشویی نیز روند به همین صورت است. لذا تلاش داریم که در تکنولوژی به کار رفته، منابع آب مصرفی بازیافت شود.
وضعیت سهامداران شرکت به چه صورت است؟
این شرکت تقریبا سال ۱۳۹۰ کار خود را شروع کرد. مرحوم شکیبی که در آن زمان نماینده وقت مجلس شورای اسلامی در شهرستان طبس بودند به عنوان بنیان‌گذار این کارخانه حضور داشتند. شرکت طبس با همکاری شرکت سرمایه‌گذاری فلات ایرانیان راه‌اندازی و در حین اجرای پروژه شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات نیز به جرگه سهامداران می‌پیوندد. در حال حاضر سهام این مجموعه به ترتیب با ۵۱ درصد شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات است، ۳۹ درصد شرکت سرمایه گذاری فلات ایرانیان و ۸ درصد برای خانواده شکیبی و ۱.۵ درصد نیز برای سهامدار خصوصی دیگر است. در واقع ۴۹ درصد متعلق در اختیار بخش خصوصی قرار دارد.
طی سال ۱۳۹۶، کارخانه تکمیل شده و طی قراردادی با شرکت همیار گستران فولاد باتری‌های ۱ و ۲ راه‌اندازی شد و این همکاری حدود ۱.۵ سال ادامه پیدا کرد تا اواخر پاییز ۱۳۹۷ قرارداد متوقف و شرکت خود تولید را آغاز می‌کند و این موضوع تا امروز ادامه داشته است.
این تکنولوژی در چه کشور‌هایی وجود دارد؟
تکنولوژی سنگ کک در اصل تکنولوژی آمریکایی است و تنها ۸ کشور شامل آمریکا، چک، کانادا، استرالیا، آلمان، چین و ایران از این نوع تکنولوژی بهره‌مند هستند. استفاده از این تکنولوژی بسیار ساده بود و به نیرو متخصص کمتری نیاز دارد و با یک آموزش ساده نیرو‌های مورد نیاز این تولید فراهم می‌شود و حجم نیروی کار مورد نیاز هم نسبت به نیرو‌های مورد استفاده در تکنولوژی ذوب‌آهن و زرند ایرانیان کمتر می‌شود.
کک متالورژی در چه صنایعی استفاده می‌شود؟
زغالسنگ دارای مواد فراری است و در حرارت بالا این مواد اضافی سوخته و حدود ۷۲ ساعت کیک زغال در کوره با حرارت ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ درجه قرار می‌گیرد و این مواد اضافی می‌سوزد و محصول خروجی حدود ۸۳ درصد کربن خالص است که حدود ۱۰ درصد رطوبت و یک درصد گوگرد دارد. این کربن در فرایند تولید فولاد با سنگ‌آهن به کوره‌های ذوب تزریق و حرارت حاصل از کک در کوره منجر به عمل احیا سنگ‌آهن می‌شود و چدن به دست آمده از کیفیت و استحکام بالاتری برخوردار خواهد بود. در صنایع فروآلیاژ نیز با سنگ سیلیس یا کروم در کوره‌ها تزریق شده و در صنایع قند و شکر کک را با آهک مخلوط می‌کنند و به هر میزان فرایند احیا آهک بهتر باشد قند به دست آمده سفید‌تر خواهد بود. و به هر میزان کربن کک بالاتر باشد کیفیت قند و شکر نیز بالاتر است.
میزان مصرف کشور و واردات چقدر است؟
درحال حاضر میزان مصرف کشور حدود ۳.۵ تا ۴ میلیون تن در سال است. شرکت ذوب‌آهن اصفهان حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن، زرند ایرانیان حدود ۸۰۰ هزار تن و شرکت طبس حدود ۴۵۰ هزار تن تولید می‌کنند. در نتیجه حدود یک الی ۱.۵ میلیون تن وارد می‌شود. اگر واردات را محدود کنیم البته نه به معنای متوقف کردن آن، می‌توانیم ۲ باتری دیگر راه‌اندازی و ظرفیت را به ۶۰۰ هزار تن برسانیم و در تولید کک خودکفا شویم. مشکلی که در حال حاضر برای تولید کک داریم محدودیت معادن زغال است. قیمت زغالسنگ را انجمن زغال بر پایه نسبت‌هایی از شمش فولاد خوزستان تعیین می‌کند که با نوساناتی همراه خواهد بود. اما طبس برای راه‌اندازی باتری‌های جدید با محدودیت زغال مواجه است. اگر در منطقه تسهیلاتی ایجاد شود وضعیت تولید بهتر خواهد شد در حال حاضر حدود ۲۲۰ الی ۲۳۰ نفر پرسنل داریم که با راه‌اندازی کارخانه زغالشویی، خردایش و صنایع جانبی می‌تواند وضعیت اشتغال در منطقه را بهتر کند.
این تکنولوژی با ایجاد ارزش افزوده می‌تواند درآمد مناسبی به همراه داشته باشد و صنایع پایین‌دستی که برای آن شکل می‌گیرد موجب ایجاد اشتغالزایی جدید می‌شوند به عنوان مثال در نزدیکی مجموعه طبس طرح تولید pvc از کک است که هفته گذشته تفاهم‌نامه‌ای با این کارخانه داشتیم. اگر ۶ باتری شرکت فعال شود یک نیروگاه ۳۵ مگاواتی داریم که هم برق منطقه تامین می‌شود و هم با راه‌اندازی صنایع وابسته شاهد توسعه صنعتی منطقه طبس خواهیم بود.
آیا بحث گوگردزدایی در برنامه شما قرار دارد؟
در مراحل اول پس از تبدیل کلوخه به کنسانتره بخشی از مواد زائد گرفته می‌شود، درنتیجه گوگرد کاهش می‌یابد. در همین راستا شرکت طبس برای حل این مشکل از ترکیب‌های مختلف استفاده می‌کند. درواقع از مناطق مختلف زغال وارد مجموعه می‌شود که گوگرد‌های آن کمتر از یک درصد است و کیفیت بهتری در کک ایجاد می‌کند.
آیا بحث تعطیلی کارخانه صحت دارد؟
خیر، خوشبختانه در سه شیفت کاری فعالیت داریم و بحث تعطیلی کذب است. کارخانه طی این ۵ ماهه اخیر رو به رشد بوده و امیدواریم با حل شدن مشکلات در تامین زغال و ارائه این محصول با تسهیلات بیشتر موجب ایجاد توسعه در این کارخانه شود.
حمل و نقل بر قیمت تمام‌شده محصول شما اثرگذار است؟
بله تاثیرگذار است، زیرا بخشی از زغالسنگ مورد نیاز از کرمان، یزد و شمال کشور تامین می‌شود. این در حالی است که هزینه‌های حمل و نقل طی یک سال گذشته به شدت افزایش پیدا کرده و بر قیمت تمام شده اثرگذار است. در ۶ ماهه گذشته هزینه‌های حمل و نقل بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشت. این در حالی است که شرکت محصول را درب کارخانه می‌فروشد و مشتری باید برای حمل هزینه‌ای بپردازد. از سویی دیگر شهرستان طبس در منطقه‌ای واقع شده که بحث ترانزیت در آن با محدودیت‌هایی همراه بوده و می‌تواند هزینه‌های حمل را افزایش دهد. لذا قصد داریم در آینده با تکمیل ظرفیت یک شرکت حمل و نقلی به صورت کنسرسیوم با معادن اطراف راه‌اندازی کنیم تا این محدودیت‌ها برطرف شود.
آیا به دنبال خرید معدن در منطقه هستید؟
بله، صرفا به دنبال خرید در منطقه پرورده هستیم تا بتوانیم مجوز بهره‌برداری از معادن را بگیرم البته در دیگر نقاط کشور نیز معادنی را شناسایی کرده و تلاش می‌کنیم زنجیره ارزش را با مشارکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات تکمیل کنیم. لذا امیدواریم دوستان کمک کرده و زغالسنگ مورد نیاز طبس از معادن داخلی و حدود ۲۰۰ هزار تن را برای افزایش کیفیت از طریق واردات تامین کنیم که با اجرایی شدن آن این کارخانه می‌تواند مثل الماسی در این صنعت بدرخشد.
ثبت دیدگاه