اساس افزایش ثروت سهامداران و صیانت از منافع آن‌ها در هر سازمان، با در نظر گرفتن منافع کلیه ذی‌نفعان از جمله منافع ملی و کمک به ایجاد توسعه و اشتغال پایدار در راستای افزایش سهم سازمان در تولید ناخالص داخلی، می‌تواند از جمله مهم‌ترین اهداف یک سازمان در انجام سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت تعریف شود. در این راستا، عموما سه پارامتر زیر مهم‌ترين نقش را در ارزيابی‌های فنی و اقتصادی توسعه هر صنعت و انتخاب نوع سرمایه‌گذاری در هر كشور، به‌ویژه در حوزه معدنی، دارند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، صنعت مس از بیشترین مزیت برای سرمایه‌گذاری و توسعه پایدار در حوزه معدنی کشور برخوردار است.
پتانسيل‌های معدنی كشور: در حال حاضر، ایران با دارا بودن حدود ۳۶ میلیون تن مس محتوی، بیش از ۴ درصد ذخایر جهانی مس را در اختیار دارد، در حالی که سهم ایران از تولیدِ حدودا ۲۳ میلیون تنی مس تصفیه‌شده دنیا حدود یک درصد است.
اقتصادي بودن فرايند بر اساس اقتصاد آزاد بين‌المللی: ميانگين قيمت تمام‌شده دنیا براي فلز مس حدود دو هزار و ۸۰۰ دلار و قيمت فروش در حدود پانزده سال گذشته بیش از ۶ هزار و ۶۶۰ دلار بوده و در حال حاضر نیز به بیش از هشت هزار دلار بر تن رسیده است. برای مقایسه، مثلا ميانگين قيمت تمام‌شده كارخانجات آلومينيوم دنيا حدود یک هزار و ۷۰۰ دلار بر تن بوده و اين در حالي است كه ميانگين قيمت فروش اين فلز در مدت مشابه پانزده سال گذشته كمتر از ۲هزار و ۵۰ دلار بوده است. مقایسه حاشیه سود ناخالص حدود ۱۳۰ درصدی مس در مقایسه با کمتر از ۲۵ درصدی آلومینیوم نشان از برتری سرمایه‌گذاری در صنعت مس در مقایسه با آلومینیوم و البته سایر فلزات پایه دارد.
امكان تامين مالي اقتصادي طرح: میزان فروش شرکت ملی صنایع مس ایران طی حدود پانزده سال گذشته به طور متوسط سالیانه حدود دو میلیارد دلار بوده که از این میزان به طور متوسط بیش از ۴۰ درصد سود خالص شرکت بوده است. با بررسی و مقایسه سه پارامتر مذکور برای فلزات مس، آلومینیوم، سرب، روی و فولاد، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که صنعت مس از بیشترین مزیت برای سرمایه‌گذاری و توسعه در کشور برخوردار است.
همچنین مقایسه قیمت‌های جهانی فلزات پایه قبل و بعد از بحران اقتصاد جهانی ۲۰۰۸، که مهم‌ترین بحران اقتصادی دنیا در قرن بیست‌ویکم محسوب می‌شود، به‌وضوح نشان‌دهنده برتری قابل‌توجه شرایط سرمایه‌گذاری در صنعت مس در مقایسه با سایر فلزات پایه بوده است.
شایان‌ذکر است که در پی شیوع گسترده ویروس کرونا از اوایل سال گذشته میلادی و تاثیر قابل‌توجه آن بر قیمت‌های جهانی فلزات پایه و سایر کامودیتی‌ها و نفت (که برای اولین بار در تاریخ، حتی با قیمت‌های منفی نیز معامله شد)، فلز مس در کنار طلا یکی از بهترین عملکردهای تاریخی را از خود نشان داده، به نحوی که قیمت‌های حال حاضر مس نه‌تنها به سطوح قیمتی قبل از کرونا برگشته، بلکه با ثبت رکورد بیش از هشت هزار و ۲۰۰ دلار بر تن، رکوردهای حدود هفت سال گذشته از سال ۲۰۱۳ تاکنون را نیز جابه‌جا کرده که در بین فلزات پایه بی‌نظیر است. این مهم نیز خود گواه دیگری بر منحصربه‌فرد بودن و جذابیت فوق‌العاده سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت مس محسوب می‌شود.
توسعه پايدار و متوازن، اولويت طرح‌های توسعه
تمرکز بیشتر بر فعال‌سازی حوزه معدنی کشور و تولید کنسانتره مس، که در زنجیره فرایند تولید مس از بیشترین حاشیه سود اقتصادی برخوردار است، اصلی‌ترین استراتژی شرکت ملی صنایع مس ایران در زمینه سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در یک دهه آتی طی سنوات ۱۴۰۰ تا ۱۴۱۰ خواهد بود.
در حدود یک دهه اخیر، سند چشم‌انداز توسعه در حوزه مس چندین بار تغییر و تحول یافت. در این برنامه‌ریزی‌ها، ظرفیت اولیه‌ای که در اواسط دهه ۱۳۸۰ مد نظر قرار داشت افزایش ظرفیت تولید مس کاتدی از حدود ۲۰۰ هزار تن در سال به حدود ۴۰۰ هزار تن بود. سپس در اواخر دهه ۱۳۸۰ و اوایل دهه ۱۳۹۰ این برنامه، با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی مس به بیش از ۱۰ هزار دلار بر تن در فوریه ۲۰۱۱، به‌درستی اصلاح شد و ارتقای سطح تولید به ظرفیت تولید ۷۰۰هزار تن مس کاتدی در سال هدف‌گذاری شد. مجددا در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ و با کاهش قیمت‌های جهانی مس، طرح‌های توسعه شرکت مورد بازنگری اساسی قرار گرفت و ظرفیت ۷۰۰ هزار تن قبلی مجددا به ۴۰۰ هزار تن تغییر پیدا کرد. طی چند سال اخیر و با تغییراتی که در حوزه مدیریتی شرکت ملی صنایع مس ایران رخ داده است، باز هم بازنگری در اجرای طرح‌های توسعه شرکت با هدف ارتقای ظرفیت تولید و فعال ساختن تعدادی از پروژه‌هایی که به دلایل مختلف از جمله کاهش قیمت‌های جهانی مس طی سال‌های حدود ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ متوقف شده بودند، مجددا احیا شد و توسعه پایدار شرکت در دستور کار قرار گرفت. با عنایت به تدوین آخرین سند چشم‌انداز توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران و هدف‌گذاری تولید ۵۵۰ هزار تنی مس کاتدی شرکت و طرح آن در مجمع عمومی عادی اخیر شرکت، یک توسعه پایدار و متوازن برای اجرای طرح‌های توسعه شرکت بازتعریف شد تا در چشم‌انداز ۱۴۱۰ به آن دست پیدا کنیم. با اجرای این طرح‌ها، هم در حوزه مس حاصل از کنسانتره (مس محتوی) و هم برای تولید مس کاتد افزایش ظرفیتی قابل‌توجه رخ خواهد داد.
امید می‌رود که شاهد بازگشت جایگاه اصلی شرکت در دنیا به صورت شایسته باشیم و سهم کشور ما از تولید مس محتوی معدنی و یا مس کاتدی دنیا افزایش قابل‌توجهی یابد. با توجه به پتانسیل‌های موجود و همچنین آخرین نتایج حاصل از فعالیت‌های اکتشافی اخیر، تولید شرکت حتی می‌تواند به حدود بیش از سه برابر میزان تولید در سال گذشته نیز افزایش یابد. به نظر می‌رسد که با عنایت به پتانسیل‌های معدنی مس کشور و دارا بودن بیش از ۴ درصد از ذخایر معدنی مس دنیا (بالغ بر ۳۶ میلیون تن مس محتوی)، حاشیه سود بالای صنعت مس در دنیا، رشد مداوم مصرف مس دنیا و بازار پایدار آن، دستیابی به این آمار دور از دسترس نخواهد بود. در این راستا، شرکت ملی صنایع مس ایران به عنوان صنعت مادر و بالادست مس کشور که متولی توسعه و استخراج ماده معدنی و تولید مس کاتدی کشور است، عزم خود را جزم کرده تا تولید و توسعه پایدار صنعت مس را با تمام توان به نتیجه برساند.
تکميل زنجيره، اولويت اصلی سرمايه‌گذاری‌ها
اولویت اصلی شرکت ملی صنایع مس ایران برای توسعه و راه‌اندازی پروژه‌ها، حوزه معدن و فرآوری تا تولید کنسانتره مس خواهد بود که عموما دارای حاشیه سود حدود ۸۰ درصدی از کل سود قابل‌دسترسی در زنجیره کامل تولید از معدن تا پالایش است. مرحله بعدی، توسعه ذوب و پالایشگاه است که البته نسبت به کنسانتره، حاشیه سود کمتری در زنجیره تولید پیرومتالورژی مس دارد (حدود ۲۰ درصد). البته قطعا این حوزه نیز سودآور است و با رعایت حداقل ظرفیت‌های بهینه اقتصادی باعث ایجاد برکت کامل ۱۰۰ درصدی برای صنعت مس کشور خواهد شد. این نوع طرح‌ها نیز، با عنایت به لزوم توسعه پایدار و متوازن زنجیره کامل تولید، در اولویت بعدی توسعه قرار خواهند گرفت. با اجرای این طرح‌ها، هم در حوزه مس حاصل از کنسانتره (مس محتوی) و هم در تولید مس کاتد افزایش ظرفیتی قابل‌توجه رخ خواهد داد. در سال گذشته، ۲۵۰ هزار تن مس کاتدی تولید شده است که پیش‌بینی می‌شود در سال جاری این میزان به حدود ۲۸۰ هزار تن افزایش پیدا کند و روند صعودی افزایش تولید در سنوات بعدی با شیب قابل‌توجهی ادامه یابد.
همچنین در این راستا و با عنایت به اهمیت فوق‌العاده حوزه اکتشافات به عنوان اولین و مهم‌ترین زنجیره توسعه پایدار معادن و صنایع معدنی، برنامه‌ریزی‌هایی در این حوزه‌ها انجام شده است: استفاده از روش‌های نوين اکتشافي به منظور اکتشاف کانسارهاي بزرگ و پنهان و ارتقای منابع اکتشافی و ذخایر زمین‌شناسی شرکت در سنوات اخیر به‌ویژه در سال گذشته به بیش از هفت میلیارد تن با عیار متوسط ۰٫۴۶ درصد مس، جایگزینی تکنولوژی‌های قدیمی و فرسوده مانند تکنولوژی ذوب شعله‌ای در مجتمع مس سرچشمه با تکنولوژی نوین ذوب تشعشعی در سال ۱۳۹۷، بهروز کردن تکنولوژی نسل ۱۹۵۰ ذوب به‌کاررفته در کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد با تکنولوژی نوین ذوب تشعشعی در سال ۱۳۹۸، افزایش ظرفیت تولید ذوب و پالایش از حدود ۲۴۰ هزار تن در سال ۱۳۹۴ به حدود ۴۵۰ هزار تن در سال ۱۳۹۸، به ظرفیتِ کامل رساندن دو پروژه تغلیظ فازهای ۲ مجتمع‌های مس سونگون و سرچشمه به ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن کنسانتره مس در سال‌های اخیر، راه‌اندازی دو پروژه عظیم زیست‌محیطی کارخانجات اسید سولفوریک سرچشمه و خاتون آباد به ظرفیت ۱٫۲ میلیون تن در سال و افزایش بهره‌وری در حوزه‌های مذکور.
شایان‌ذکر است که در راستای برنامه جامع توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران، ظرف چند سال آینده و با راه‌اندازی طرح‌های توسعه شرکت عمدتا در حوزه فرآوری مواد معدنی، جهشی حدودا یک میلیون تنی در ظرفیت تولید کنسانتره مس ایجاد خواهد شد و ظرفیت تولید حدود ۱٫۲ میلیون تن فعلی که به تدریج طی حدود چهار دهه ایجاد شده است، با جهش قابل‌توجه ۸۳ درصدی، به بیش از ۲٫۲ میلیون تن در سال خواهد رسید که در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری در سال «جهش تولید» خواهد بود. به‌علاوه، بخشی از پروژه‌های توسعه شرکت در افزایش قابل‌توجه ظرفیت تولید و نهایتا افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور و ارتقای جایگاه بین‌المللی شرکت عبارت‌اند از: تمرکز بیشتر بر انجام طرح‌های توسعه در حوزه فرآوری مواد معدنی مانند فاز ۳ تغلیظ سونگون و فاز ۲ تغلیظ میدوک هرکدام به ظرفیت حداقل ۱۵۰ هزار تن در سال، فاز ۳ تغلیظ سرچشمه با ظرفیت بیش از ۱۹۰ هزار تن در سال، افزایش ۱۰۰ هزار تنی ظرفیت تولید فازهای ۱ و ۲ تغلیظ سونگون، احداث واحد فرآوری حدود ۱۰۰ میلیون تن از خاک‌های سولفوری کم‌عیار در مجتمع مس شهر بابک به ظرفیت تولید ۸۰ هزار تن کنسانتره مس، احداث واحدهای فرآوری سرباره‌ها در کارخانجات ذوب سرچشمه و خاتون‌آباد با استفاده از روش فلوتاسیون به منظور تولید کنسانتره مس مجموعا به ظرفیت تولید حدود ۹۰ هزار تن کنسانتره مس و همچنین تسریع در عملیات اجرایی دو کارخانه فراوری معادن مس دره‌زار و دره‌آلو به ترتیب با ظرفیت‌های ۱۵۰ و ۱۰۰ هزار تن تولید کنسانتره مس در سال که در حال حاضر به‌ترتیب از پیشرفت بیش از ۷۰ و ۵۵ درصدی برخوردار هستند.
شایان‌ذکر است که در پایان برنامه جامع مذکور، ظرفیت تولید کنسانتره شرکت به حدود ۲٫۶ میلیون تن و با مس محتوی به حدود ۶۲۵ هزار تن بالغ خواهد شد که حدود ۵۵۰ هزار تن آن به صورت کاتد مسی روانه بازارهای بین‌المللی می‌شود.
اولويت اصلی شرکت ملی صنايع مس ايران برای توسعه و راه‌اندازی پروژه‌ها، حوزه معدن و فراوری تا توليد کنسانتره مس خواهد بود که عموما دارای حاشيه سود حدود ۸۰ درصدی از کل سود قابل‌دسترسی در زنجيره کامل توليد از معدن تا پالايش است. مرحله بعدی، توسعه ذوب و پالايشگاه است که البته نسبت به کنسانتره، حاشيه سود کمتری در زنجيره توليد پيرومتالورژی مس دارد.
چشم‌انداز رشد سودآوری
شرکت ملی صنایع مس ایران در سال گذشته بالغ بر ۳۵ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه انجام داده است که یک رکورد تاریخی به شمار می‌رود. همچنین، همان‌گونه که در صورت‌های مالی شرکت نیز آورده شده، شرکت در سال گذشته، با حاشیه سود ۵۴ درصدی، بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان سود خالص نصیب سهامداران شرکت ساخته است که با موافقت ایشان در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت، افزایش سرمایه حدود ۱۰ هزار میلیارد تومانی برای انجام طرح‌های توسعه به تصویب رسید. همچنین در نیمه اول سال جاری نیز حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان سود خالص نصیب سهامداران شرکت شده است که با عنایت به روند افزایشی قیمت‌های جهانی مس و ثبت بالاترین رکورد قیمت حدودا هفت‌ساله اخیر شرکت یعنی بیش از ۸ هزار دلار بر تن در شرایط فعلی، انتظار دستیابی به سودآوری بیش از نیمه اول سال برای نیمه دوم سال را می‌توان متصور بود. بدیهی است که با عنایت به تجربه موافقت سهامداران شرکت با افزایش سرمایه‌های قبلی، پس از اخذ مصوبه هیئت‌مدیره و دریافت مجوزهای لازم از سازمان بورس و اخذ موافقت سهامداران شرکت در مجمع سال آینده، بخش قابل‌توجهی از سود خالص ایجادشده نیز به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت در قالب انجام طرح‌های توسعه سودآور اختصاص خواهد یافت که برکات آن نصیب آحاد جامعه، به‌ویژه سهامداران شرکت، خواهد شد.
گفتنی است که عمده هزینه‌های مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه شرکت از محل سود خالص قابل‌تقسیم شرکت در قالب افزایش سرمایه انجام‌شده و مبالغ مازاد آن، که برای دوره‌های کوتاه‌مدت با توجه به شرایط طرح‌های توسعه در آینده نزدیک مورد نیاز نیست، به منظور صیانت از سرمایه سهامداران محترم، در قالب سپرده بانکی سرمایه‌گذاری شده است که به محض نیاز به مبالغ مذکور، این سپرده‌ها نیز برای طرح‌های توسعه هزینه خواهند شد.
همچنین گفتنی است که صندوق سرمایه‌گذاری صنعت مس در چارچوب قوانین و مقررات حاکم بر سازمان بورس اوراق بهادار و به منظور حمایت از منافع سهامداران به‌ویژه سهامداران خُرد تشکیل شده است تا در شرایط متلاطم بازار، به تثبیت وضعیت و جلوگیری از نوسانات غیرمنطقی کمک کند.
اکتشافات، مهم‌ترين حلقه تحقق توسعه پايدار
عموما رویکرد شرکت ملی صنایع مس ایران استفاده حداکثری از توان داخلی است، به‌ویژه در حوزه‌هایی که سابقه ورود تکنولوژی‌های پیشرفته به شرکت وجود دارد. برای مثال، می‌توان به داخلی‌سازی تیکنرهای خمیری در پروژه‌های جدید شرکت اشاره کرد که در سنوات گذشته از شرکت‌های تراز اول بین‌المللی تامین می‌شده است. شاید یکی از برکات تحریم‌های قدرت‌های استکباری بین‌المللی همین باشد که توان و دانش فنی داخلی به نحو شایسته‌تری مورد توجه قرار گرفته و عملا تهدید تحریم‌ها به فرصتی انکارناشدنی تبدیل شده است. در پایان، ذکر این نکته اهمیت دارد که توجه شایسته به اکتشافات معدنی، به عنوان اولین و مهم‌ترین حلقه فرایند توسعه پایدار صنعت مس که زیربنای توسعه‌های بعدی اعم از حوزه معدنی، فرآوری، ذوب و پالایش محسوب می‌شود، یکی از اولویت‌های کلیدی حوزه توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران است.
مطالعات و اکتشافات سطحی و یا تفصیلی در این زمینه در حدود ده استان کشور در دستور کار قرار گرفته و در این راستا، میزان حفاری‌های اکتشافی انجام‌شده، با جهشی ۸۷ درصدی، از میانگین حدود ۳۷ هزار متر در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ به بیش از ۷۰ هزار متر در سال ۱۳۹۸ افزایش یافته و تنها در سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۵۳۰ میلیون تن به حجم ذخایر اکتشافی شرکت ملی صنایع مس ایران افزوده شده است. قرار است که در سال «جهش تولید»، اقدامات ارزشمند شرکت در حوزه اکتشافات و حفاری‌های اکتشافی به بالغ بر ۱۰۰ هزار متر افزایش یابد. در همین راستا، از ابتدای سال تاکنون بالغ بر ۸۱ هزار متر حفاری مغزه‌گیری صورت پذیرفته است که رکورد هفت‌ساله شرکت در این زمینه محسوب می‌شود و منجر به کشف معادن مس جدید و یا ارتقای ذخایر معادن فعلی خواهد شد. مطالعات حوزه اکتشافات از این منظر اهمیت دارد که تعریف هر گونه توسعه پایدار در حوزه معدنی قطعا به نتایج و دقت مطالعات اکتشافی، مطالعات ارزیابی‌های زیست‌محیطی و همچنین مطالعات مربوط به تاثیر اجرای پروژه بر مردم منطقه وابسته است.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه