اساس افزایش ثروت سهامداران و صیانت از منافع آن‌ها در هر سازمان، با در نظر گرفتن منافع کلیه ذی‌نفعان از جمله منافع ملی و کمک به ایجاد توسعه و اشتغال پایدار در راستای افزایش سهم سازمان در تولید ناخالص داخلی، می‌تواند از جمله مهم‌ترین اهداف یک سازمان در انجام سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت تعریف شود. در این راستا، عموما سه پارامتر زیر مهم‌ترين نقش را در ارزيابی‌های فنی و اقتصادی توسعه هر صنعت و انتخاب نوع سرمایه‌گذاری در هر كشور، به‌ویژه در حوزه معدنی، دارند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، صنعت مس از بیشترین مزیت برای سرمایه‌گذاری و توسعه پایدار در حوزه معدنی کشور برخوردار است.
پتانسيل‌های معدنی كشور: در حال حاضر، ایران با دارا بودن حدود 36 میلیون تن مس محتوی، بیش از 4 درصد ذخایر جهانی مس را در اختیار دارد، در حالی که سهم ایران از تولیدِ حدودا 23 میلیون تنی مس تصفیه‌شده دنیا حدود یک درصد است.
اقتصادي بودن فرايند بر اساس اقتصاد آزاد بين‌المللی: ميانگين قيمت تمام‌شده دنیا براي فلز مس حدود دو هزار و 800 دلار و قيمت فروش در حدود پانزده سال گذشته بیش از 6 هزار و 660 دلار بوده و در حال حاضر نیز به بیش از هشت هزار دلار بر تن رسیده است. برای مقایسه، مثلا ميانگين قيمت تمام‌شده كارخانجات آلومينيوم دنيا حدود یک هزار و 700 دلار بر تن بوده و اين در حالي است كه ميانگين قيمت فروش اين فلز در مدت مشابه پانزده سال گذشته كمتر از 2هزار و 50 دلار بوده است. مقایسه حاشیه سود ناخالص حدود 130 درصدی مس در مقایسه با کمتر از 25 درصدی آلومینیوم نشان از برتری سرمایه‌گذاری در صنعت مس در مقایسه با آلومینیوم و البته سایر فلزات پایه دارد.
امكان تامين مالي اقتصادي طرح: میزان فروش شرکت ملی صنایع مس ایران طی حدود پانزده سال گذشته به طور متوسط سالیانه حدود دو میلیارد دلار بوده که از این میزان به طور متوسط بیش از 40 درصد سود خالص شرکت بوده است. با بررسی و مقایسه سه پارامتر مذکور برای فلزات مس، آلومینیوم، سرب، روی و فولاد، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که صنعت مس از بیشترین مزیت برای سرمایه‌گذاری و توسعه در کشور برخوردار است.
همچنین مقایسه قیمت‌های جهانی فلزات پایه قبل و بعد از بحران اقتصاد جهانی 2008، که مهم‌ترین بحران اقتصادی دنیا در قرن بیست‌ویکم محسوب می‌شود، به‌وضوح نشان‌دهنده برتری قابل‌توجه شرایط سرمایه‌گذاری در صنعت مس در مقایسه با سایر فلزات پایه بوده است.
شایان‌ذکر است که در پی شیوع گسترده ویروس کرونا از اوایل سال گذشته میلادی و تاثیر قابل‌توجه آن بر قیمت‌های جهانی فلزات پایه و سایر کامودیتی‌ها و نفت (که برای اولین بار در تاریخ، حتی با قیمت‌های منفی نیز معامله شد)، فلز مس در کنار طلا یکی از بهترین عملکردهای تاریخی را از خود نشان داده، به نحوی که قیمت‌های حال حاضر مس نه‌تنها به سطوح قیمتی قبل از کرونا برگشته، بلکه با ثبت رکورد بیش از هشت هزار و 200 دلار بر تن، رکوردهای حدود هفت سال گذشته از سال 2013 تاکنون را نیز جابه‌جا کرده که در بین فلزات پایه بی‌نظیر است. این مهم نیز خود گواه دیگری بر منحصربه‌فرد بودن و جذابیت فوق‌العاده سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت مس محسوب می‌شود.
توسعه پايدار و متوازن، اولويت طرح‌های توسعه
تمرکز بیشتر بر فعال‌سازی حوزه معدنی کشور و تولید کنسانتره مس، که در زنجیره فرایند تولید مس از بیشترین حاشیه سود اقتصادی برخوردار است، اصلی‌ترین استراتژی شرکت ملی صنایع مس ایران در زمینه سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در یک دهه آتی طی سنوات 1400 تا 1410 خواهد بود.
در حدود یک دهه اخیر، سند چشم‌انداز توسعه در حوزه مس چندین بار تغییر و تحول یافت. در این برنامه‌ریزی‌ها، ظرفیت اولیه‌ای که در اواسط دهه 1380 مد نظر قرار داشت افزایش ظرفیت تولید مس کاتدی از حدود 200 هزار تن در سال به حدود 400 هزار تن بود. سپس در اواخر دهه 1380 و اوایل دهه 1390 این برنامه، با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی مس به بیش از 10 هزار دلار بر تن در فوریه 2011، به‌درستی اصلاح شد و ارتقای سطح تولید به ظرفیت تولید 700هزار تن مس کاتدی در سال هدف‌گذاری شد. مجددا در سال‌های 1392 و 1393 و با کاهش قیمت‌های جهانی مس، طرح‌های توسعه شرکت مورد بازنگری اساسی قرار گرفت و ظرفیت 700 هزار تن قبلی مجددا به 400 هزار تن تغییر پیدا کرد. طی چند سال اخیر و با تغییراتی که در حوزه مدیریتی شرکت ملی صنایع مس ایران رخ داده است، باز هم بازنگری در اجرای طرح‌های توسعه شرکت با هدف ارتقای ظرفیت تولید و فعال ساختن تعدادی از پروژه‌هایی که به دلایل مختلف از جمله کاهش قیمت‌های جهانی مس طی سال‌های حدود 1392 تا 1395 متوقف شده بودند، مجددا احیا شد و توسعه پایدار شرکت در دستور کار قرار گرفت. با عنایت به تدوین آخرین سند چشم‌انداز توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران و هدف‌گذاری تولید 550 هزار تنی مس کاتدی شرکت و طرح آن در مجمع عمومی عادی اخیر شرکت، یک توسعه پایدار و متوازن برای اجرای طرح‌های توسعه شرکت بازتعریف شد تا در چشم‌انداز 1410 به آن دست پیدا کنیم. با اجرای این طرح‌ها، هم در حوزه مس حاصل از کنسانتره (مس محتوی) و هم برای تولید مس کاتد افزایش ظرفیتی قابل‌توجه رخ خواهد داد.
امید می‌رود که شاهد بازگشت جایگاه اصلی شرکت در دنیا به صورت شایسته باشیم و سهم کشور ما از تولید مس محتوی معدنی و یا مس کاتدی دنیا افزایش قابل‌توجهی یابد. با توجه به پتانسیل‌های موجود و همچنین آخرین نتایج حاصل از فعالیت‌های اکتشافی اخیر، تولید شرکت حتی می‌تواند به حدود بیش از سه برابر میزان تولید در سال گذشته نیز افزایش یابد. به نظر می‌رسد که با عنایت به پتانسیل‌های معدنی مس کشور و دارا بودن بیش از 4 درصد از ذخایر معدنی مس دنیا (بالغ بر 36 میلیون تن مس محتوی)، حاشیه سود بالای صنعت مس در دنیا، رشد مداوم مصرف مس دنیا و بازار پایدار آن، دستیابی به این آمار دور از دسترس نخواهد بود. در این راستا، شرکت ملی صنایع مس ایران به عنوان صنعت مادر و بالادست مس کشور که متولی توسعه و استخراج ماده معدنی و تولید مس کاتدی کشور است، عزم خود را جزم کرده تا تولید و توسعه پایدار صنعت مس را با تمام توان به نتیجه برساند.
تکميل زنجيره، اولويت اصلی سرمايه‌گذاری‌ها
اولویت اصلی شرکت ملی صنایع مس ایران برای توسعه و راه‌اندازی پروژه‌ها، حوزه معدن و فرآوری تا تولید کنسانتره مس خواهد بود که عموما دارای حاشیه سود حدود 80 درصدی از کل سود قابل‌دسترسی در زنجیره کامل تولید از معدن تا پالایش است. مرحله بعدی، توسعه ذوب و پالایشگاه است که البته نسبت به کنسانتره، حاشیه سود کمتری در زنجیره تولید پیرومتالورژی مس دارد (حدود 20 درصد). البته قطعا این حوزه نیز سودآور است و با رعایت حداقل ظرفیت‌های بهینه اقتصادی باعث ایجاد برکت کامل 100 درصدی برای صنعت مس کشور خواهد شد. این نوع طرح‌ها نیز، با عنایت به لزوم توسعه پایدار و متوازن زنجیره کامل تولید، در اولویت بعدی توسعه قرار خواهند گرفت. با اجرای این طرح‌ها، هم در حوزه مس حاصل از کنسانتره (مس محتوی) و هم در تولید مس کاتد افزایش ظرفیتی قابل‌توجه رخ خواهد داد. در سال گذشته، 250 هزار تن مس کاتدی تولید شده است که پیش‌بینی می‌شود در سال جاری این میزان به حدود 280 هزار تن افزایش پیدا کند و روند صعودی افزایش تولید در سنوات بعدی با شیب قابل‌توجهی ادامه یابد.
همچنین در این راستا و با عنایت به اهمیت فوق‌العاده حوزه اکتشافات به عنوان اولین و مهم‌ترین زنجیره توسعه پایدار معادن و صنایع معدنی، برنامه‌ریزی‌هایی در این حوزه‌ها انجام شده است: استفاده از روش‌های نوين اکتشافي به منظور اکتشاف کانسارهاي بزرگ و پنهان و ارتقای منابع اکتشافی و ذخایر زمین‌شناسی شرکت در سنوات اخیر به‌ویژه در سال گذشته به بیش از هفت میلیارد تن با عیار متوسط 0.46 درصد مس، جایگزینی تکنولوژی‌های قدیمی و فرسوده مانند تکنولوژی ذوب شعله‌ای در مجتمع مس سرچشمه با تکنولوژی نوین ذوب تشعشعی در سال 1397، بهروز کردن تکنولوژی نسل 1950 ذوب به‌کاررفته در کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد با تکنولوژی نوین ذوب تشعشعی در سال 1398، افزایش ظرفیت تولید ذوب و پالایش از حدود 240 هزار تن در سال 1394 به حدود 450 هزار تن در سال 1398، به ظرفیتِ کامل رساندن دو پروژه تغلیظ فازهای 2 مجتمع‌های مس سونگون و سرچشمه به ظرفیت تولید 300 هزار تن کنسانتره مس در سال‌های اخیر، راه‌اندازی دو پروژه عظیم زیست‌محیطی کارخانجات اسید سولفوریک سرچشمه و خاتون آباد به ظرفیت 1.2 میلیون تن در سال و افزایش بهره‌وری در حوزه‌های مذکور.
شایان‌ذکر است که در راستای برنامه جامع توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران، ظرف چند سال آینده و با راه‌اندازی طرح‌های توسعه شرکت عمدتا در حوزه فرآوری مواد معدنی، جهشی حدودا یک میلیون تنی در ظرفیت تولید کنسانتره مس ایجاد خواهد شد و ظرفیت تولید حدود 1.2 میلیون تن فعلی که به تدریج طی حدود چهار دهه ایجاد شده است، با جهش قابل‌توجه 83 درصدی، به بیش از 2.2 میلیون تن در سال خواهد رسید که در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری در سال «جهش تولید» خواهد بود. به‌علاوه، بخشی از پروژه‌های توسعه شرکت در افزایش قابل‌توجه ظرفیت تولید و نهایتا افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور و ارتقای جایگاه بین‌المللی شرکت عبارت‌اند از: تمرکز بیشتر بر انجام طرح‌های توسعه در حوزه فرآوری مواد معدنی مانند فاز 3 تغلیظ سونگون و فاز 2 تغلیظ میدوک هرکدام به ظرفیت حداقل 150 هزار تن در سال، فاز 3 تغلیظ سرچشمه با ظرفیت بیش از 190 هزار تن در سال، افزایش 100 هزار تنی ظرفیت تولید فازهای 1 و 2 تغلیظ سونگون، احداث واحد فرآوری حدود 100 میلیون تن از خاک‌های سولفوری کم‌عیار در مجتمع مس شهر بابک به ظرفیت تولید 80 هزار تن کنسانتره مس، احداث واحدهای فرآوری سرباره‌ها در کارخانجات ذوب سرچشمه و خاتون‌آباد با استفاده از روش فلوتاسیون به منظور تولید کنسانتره مس مجموعا به ظرفیت تولید حدود 90 هزار تن کنسانتره مس و همچنین تسریع در عملیات اجرایی دو کارخانه فراوری معادن مس دره‌زار و دره‌آلو به ترتیب با ظرفیت‌های 150 و 100 هزار تن تولید کنسانتره مس در سال که در حال حاضر به‌ترتیب از پیشرفت بیش از 70 و 55 درصدی برخوردار هستند.
شایان‌ذکر است که در پایان برنامه جامع مذکور، ظرفیت تولید کنسانتره شرکت به حدود 2.6 میلیون تن و با مس محتوی به حدود 625 هزار تن بالغ خواهد شد که حدود 550 هزار تن آن به صورت کاتد مسی روانه بازارهای بین‌المللی می‌شود.
اولويت اصلی شرکت ملی صنايع مس ايران برای توسعه و راه‌اندازی پروژه‌ها، حوزه معدن و فراوری تا توليد کنسانتره مس خواهد بود که عموما دارای حاشيه سود حدود 80 درصدی از کل سود قابل‌دسترسی در زنجيره کامل توليد از معدن تا پالايش است. مرحله بعدی، توسعه ذوب و پالايشگاه است که البته نسبت به کنسانتره، حاشيه سود کمتری در زنجيره توليد پيرومتالورژی مس دارد.
چشم‌انداز رشد سودآوری
شرکت ملی صنایع مس ایران در سال گذشته بالغ بر 35 هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه انجام داده است که یک رکورد تاریخی به شمار می‌رود. همچنین، همان‌گونه که در صورت‌های مالی شرکت نیز آورده شده، شرکت در سال گذشته، با حاشیه سود 54 درصدی، بیش از 12 هزار میلیارد تومان سود خالص نصیب سهامداران شرکت ساخته است که با موافقت ایشان در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت، افزایش سرمایه حدود 10 هزار میلیارد تومانی برای انجام طرح‌های توسعه به تصویب رسید. همچنین در نیمه اول سال جاری نیز حدود 10 هزار میلیارد تومان سود خالص نصیب سهامداران شرکت شده است که با عنایت به روند افزایشی قیمت‌های جهانی مس و ثبت بالاترین رکورد قیمت حدودا هفت‌ساله اخیر شرکت یعنی بیش از 8 هزار دلار بر تن در شرایط فعلی، انتظار دستیابی به سودآوری بیش از نیمه اول سال برای نیمه دوم سال را می‌توان متصور بود. بدیهی است که با عنایت به تجربه موافقت سهامداران شرکت با افزایش سرمایه‌های قبلی، پس از اخذ مصوبه هیئت‌مدیره و دریافت مجوزهای لازم از سازمان بورس و اخذ موافقت سهامداران شرکت در مجمع سال آینده، بخش قابل‌توجهی از سود خالص ایجادشده نیز به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت در قالب انجام طرح‌های توسعه سودآور اختصاص خواهد یافت که برکات آن نصیب آحاد جامعه، به‌ویژه سهامداران شرکت، خواهد شد.
گفتنی است که عمده هزینه‌های مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه شرکت از محل سود خالص قابل‌تقسیم شرکت در قالب افزایش سرمایه انجام‌شده و مبالغ مازاد آن، که برای دوره‌های کوتاه‌مدت با توجه به شرایط طرح‌های توسعه در آینده نزدیک مورد نیاز نیست، به منظور صیانت از سرمایه سهامداران محترم، در قالب سپرده بانکی سرمایه‌گذاری شده است که به محض نیاز به مبالغ مذکور، این سپرده‌ها نیز برای طرح‌های توسعه هزینه خواهند شد.
همچنین گفتنی است که صندوق سرمایه‌گذاری صنعت مس در چارچوب قوانین و مقررات حاکم بر سازمان بورس اوراق بهادار و به منظور حمایت از منافع سهامداران به‌ویژه سهامداران خُرد تشکیل شده است تا در شرایط متلاطم بازار، به تثبیت وضعیت و جلوگیری از نوسانات غیرمنطقی کمک کند.
اکتشافات، مهم‌ترين حلقه تحقق توسعه پايدار
عموما رویکرد شرکت ملی صنایع مس ایران استفاده حداکثری از توان داخلی است، به‌ویژه در حوزه‌هایی که سابقه ورود تکنولوژی‌های پیشرفته به شرکت وجود دارد. برای مثال، می‌توان به داخلی‌سازی تیکنرهای خمیری در پروژه‌های جدید شرکت اشاره کرد که در سنوات گذشته از شرکت‌های تراز اول بین‌المللی تامین می‌شده است. شاید یکی از برکات تحریم‌های قدرت‌های استکباری بین‌المللی همین باشد که توان و دانش فنی داخلی به نحو شایسته‌تری مورد توجه قرار گرفته و عملا تهدید تحریم‌ها به فرصتی انکارناشدنی تبدیل شده است. در پایان، ذکر این نکته اهمیت دارد که توجه شایسته به اکتشافات معدنی، به عنوان اولین و مهم‌ترین حلقه فرایند توسعه پایدار صنعت مس که زیربنای توسعه‌های بعدی اعم از حوزه معدنی، فرآوری، ذوب و پالایش محسوب می‌شود، یکی از اولویت‌های کلیدی حوزه توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران است.
مطالعات و اکتشافات سطحی و یا تفصیلی در این زمینه در حدود ده استان کشور در دستور کار قرار گرفته و در این راستا، میزان حفاری‌های اکتشافی انجام‌شده، با جهشی 87 درصدی، از میانگین حدود 37 هزار متر در سال‌های 1395 تا 1397 به بیش از 70 هزار متر در سال 1398 افزایش یافته و تنها در سال 1398 بالغ بر 530 میلیون تن به حجم ذخایر اکتشافی شرکت ملی صنایع مس ایران افزوده شده است. قرار است که در سال «جهش تولید»، اقدامات ارزشمند شرکت در حوزه اکتشافات و حفاری‌های اکتشافی به بالغ بر 100 هزار متر افزایش یابد. در همین راستا، از ابتدای سال تاکنون بالغ بر 81 هزار متر حفاری مغزه‌گیری صورت پذیرفته است که رکورد هفت‌ساله شرکت در این زمینه محسوب می‌شود و منجر به کشف معادن مس جدید و یا ارتقای ذخایر معادن فعلی خواهد شد. مطالعات حوزه اکتشافات از این منظر اهمیت دارد که تعریف هر گونه توسعه پایدار در حوزه معدنی قطعا به نتایج و دقت مطالعات اکتشافی، مطالعات ارزیابی‌های زیست‌محیطی و همچنین مطالعات مربوط به تاثیر اجرای پروژه بر مردم منطقه وابسته است.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه