آند یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه مورد نیاز برای صنعت الکترولیز آلومینیوم است. آند در سلول‌های الکترولیز به عنوان قطب مثبت، ضمن انتقال و هدایت جریان برق، نقشی اساسی را در فرایند تولید مذاب آلومینیوم از پودر سنگ معدنی آلومینیوم (آلومینا) بر عهده دارد.
تولید آندهای مورد نیاز سلول‌های الکترولیز در مجموعه آندسازی شرکت آلومینیوم المهدی انجام میشود که مشتمل بر سه واحد ساخت آند خام، پخت آند و میله‌گذاری است. ماده اولیه تولید آند خام پترولیوم کک کلسینه شده با دانه‌بندی مخصوص و قیر زغال‌سنگ است که با فرمولی مشخص با هم ترکیب می‌شوند. پس از ترکیب، این مواد در داخل قالب‌های پرس می‌شوند و ساخت آند خام انجام می‌گردد. آند خام تولیدشده توسط کانوایرها و جرثقیل‌های مخصوص، به منظور بارگیری در داخل کوره، به کارگاه پخت آند هدایت میشود.
شرکت آلومینیوم المهدی دارای دو کوره پخت آند است که هرکدام از کوره‌ها شامل دو فایر (مجموعه‌ای از تجهیزات و دستگاه های مورد نیاز پخت آند در کوره) هستند. کوره شماره ۱ این شرکت از تکنولوژی شرکت «Pechiney» فرانسه و کوره شماره ۲ از تکنولوژی شرکت «Riedhammer» آلمان بهره می‌برند. هرکدام از فایرها ظرفیت تولید روزانه صد عدد آند پخته را دارند و ظرفیت کامل کوره‌ها چهارصد عدد آند پخته در روز است.
به منظور روشن بودن فایرهای کوره‌های پخت آند این شرکت، نیاز است روزانه حداقل چهارصد عدد آند خام در واحد ساخت آند خام تولید شود. ماده اولیه تولید آند خام نیز پترولیوم کک وارداتی یا«CPC» است. تا قبل از این فقط سه فایر و در بعضی مواقع، دو فایر روشن بوده و امکان استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود میسر نبوده است. این امر باعث می‌شد تا بخشی از آندهای پخته مورد نیاز سلول‌های الکترولیز آلومینیوم از خارج تامین شود که با توجه به تحریم مواد کربنی در طی سالیان گذشته، ضمن تحمیل هزینه‌های زیاد به شرکت، این مسئله باعث خروج ارز زیادی از کشور می‌شد.
با شروع بهره‌برداری از فایر شماره ۴، روزانه صد عدد آند پخته از این فایر تخلیه میشود و حدود ۲۵ درصد به ظرفیت تولید آند پخته اضافه می‌گردد. گفتنی است که بعد از هشت سال، کوره‌های پخت آند در شرکت آلومینیوم المهدی به ظرفیت کامل یعنی حدود ۱۴۵ هزار عدد در سال رسیدند.
بومی‌سازی، کلید رونق دوباره
عمده فاکتورهای مهم به منظور راه‌اندازی فایر جدید، اطمینان از تولید مداوم آند خام و پشتیبانی و تامین تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز کوره است. به رغم تحریم‌های ظالمانه علیه کشور، پترولیوم کک مورد نیاز تولید آند از منابع خارجی انجام شد. همچنین بخشی از تجهیزات فایر ۴، که عمدتا تجهیزات پیچیده و خاص که فرایند تامین آن‌ها بسیار زمان‌بر است، از منابع خارجی تامین شد و بخشی دیگر نیز بومی‌سازی گردید و عملیات بازسازی تجهیزات به طور کامل انجام شد. مدت‌زمان تامین تجهیزات و قطعات، حصول اطمینان از عملکرد مناسب تک‌تک تجهیزات نصب‌شده روی کوره و در نظر گرفتن انواع تست‌ها و کالیبراسیون مطمئن حدود ۶ ماه به طول انجامید. گفتنی است که تمام عملیات بازسازی، نصب و اجرا به دست متخصصان توانمند پرسنل واحد آندسازی صورت گرفت.
در نهایت، به منظور راه‌اندازی فایر، شارژ کوره با آندهای پخته شروع میشود و با نصب تجهیزات مربوطه، مراحل «Heat up» یا افزایش دما طبق برنامه‌ای مشخص و با استفاده از تجهیزات پیشرفته انجام می‌گردد. در داخل کوره، آندها سه مرحله پیشگرم، فرایند اصلی پخت و خنک شدن را طی می‌کنند. افزایش دمای آند در کوره باید به صورت آرام و با شیب مشخص انجام شود؛ زیرا افزایش زیاد دما می‌تواند خسارت زیادی هم به کوره و هم به کیفیت آندهای پخته شده وارد کند. دمای آند، بر اساس یک گراف خاص، در کوره به یک هزار و ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد رسانده میشود و فرایند پخت آند تکمیل می‌گردد. از زمان شارژ کوره تا تخلیه آند پخته، حدود ۲۵ روز زمان نیاز است تا فایر به بهره‌برداری کامل برسد.
چالش‌های پیشِ‌رو
یکی از چالش‌های پیشِ‌روی شرکت آلومینیوم المهدی برای افزایش ظرفیت تولید آند را می‌توان تامین و آماده‌سازی قطعات و تجهیزات تخصصی دانست که عمده این تجهیزات خارجی‌اند و با توجه به تحریم‌ها، تامین آن‌ها فرایندی زمان‌بر و هزینه‌بر به شمار می‌آید. همچنین برنامه‌ریزی منظم برای مونتاژ کردن تجهیزات، سِت کردن و کالیبراسیون تجهیزات نیز چالش پرسنل مجموعه آندسازی بود که البته قادر بودند با موفقیت از عهده انجام این کار برآیند.
اگر چه کشور ما از نظر ذخایر نفتی بسیار غنی است و از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در دنیا محسوب میشود اما مواد اولیه تولید کک نفتی خام فقط در چند پالایشگاه کشور تولید میشود که تبدیل این مواد اولیه به کک نفتی خام نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین حدود ۷۰۰ میلیون دلاری است. بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان کک نفتی کارخانه‌های تولید شمش آلومینیوم و نیز فولاد سازی‌ها هستند.
چشم‌انداز روشن تولید
طبق فرمایش‌های مقام معظم رهبری در راستای حمایت از افزایش تولید باکیفیت ایرانی در صنایع مهم تولیدی کشور با شعار «تولید: پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها» و با اجرای برنامه‌های ابلاغی از سوی مدیرعامل شرکت آلومینیوم المهدی مبنی بر به‌کارگیری همه ظرفیت‌های تولیدی این مجموعه عظیم با هدف افزایش تولید، اوایل سال پروژه راه‌اندازی فایر ۴ از طرف مدیرعامل مجموعه در دستور کار واحد آندسازی قرار گرفت.
با عنایت به اینکه آند پخته عمده‌ترین ماده اولیه مورد نیاز الکترولیز آلومینیوم محسوب میشود و برای تولید هر تن شمش آلومینیوم به حداقل پانصد کیلوگرم آند پخته نیاز است، لازم بود که برای افزایش ظرفیت تولید شمش آلومینیوم، ابتدا ظرفیت تولید آند افزایش یابد. با توجه به وجود ظرفیت خالی تولید شمش آلومینیوم در شرکت آلومینیوم المهدی، شرایط برای تولید بیشتر شمش آلومینیوم فراهم میشود و همچنین از تامین آند مصرفی از شرکت‌های خارجی و وابستگی به آن‌ها، که خروج منابع ارزی زیادی از کشور را به دنبال دارد، نیز جلوگیری میشود.
با توجه به اینکه صنعت تولید آلومینیوم اولیه صنعتی انرژی‌بر است و برق زیادی مصرف می‌کند، اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس، به دلیل برخورداری از انرژی ارزان، در صدد نصب کارخانجات تولید آلومینیوم با تکنولوژی‌های پیشرفته هستند. بنابراین لازم است که با راه‌اندازی این بخش، ضمن به ظرفیت رسیدن کوره‌های پخت آند، امکان تولید بیشتر شمش آلومینیوم در شرکت فراهم شود. تولید بیشتر نیز، ضمن سوددهی بیشتر، باعث ایجاد اشتغال و توسعه و رونق کسب‌وکار در کشور میشود. طی راه‌اندازی فایر ۴، معاونت آندسازی شرکت و همچنین نیروهای انسانی متعهد و متخصص واحد آندسازی، تمام توان، تلاش خود را به کار بستند و برگ زرین دیگری را در شرکت آلومینوم المهدی ورق زدند.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه