به گزارش فلزات نیوز، به باور کارشناسان، معدن‌کاری سبز نقش مهمی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار دارد؛ چراکه توسعه پایدار بر سه رکن اجتماع، اقتصاد و محیط زیست استوار است و معدن‌کاری سبز می‌تواند در هر سه رکن نقشی اساسی ایفا کند. در جهان امروزی، بی‌توجهی به توسعه پایدار در هیچ کجای جهان پذیرفتنی نیست؛ هرچند شرایط رعایت ملاحظات محیط زیستی و پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته بهتر از کشورهای در حال توسعه است اما در کشورهای در حال توسعه هم تقاضا از معدن‌کاری برای رعایت ملاحظات محیط زیستی و پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی روزبه‌روز در حال گسترش است.
در راستای نیل به این هدف، شرکت بزرگی نظیر جنرال‌الکتریک به تازگی اعلام کرده است که دیگر تجهیزات موردنیاز برای نیروگاه‌های با سوخت‌های فسیلی را تامین نخواهد کرد و در عوض به سمت تولید تجهیزات مورد نیاز برای مولدهای انرژی با منابع تجدیدپذیر روی آورده است. این عزم جهانی در راستای محو ردپای کربن جدی و عملیاتی است و ایران هم از این امر جدا نیست.
اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در این زمینه بیان کرد: فناوری‌های بی‌شماری در رابطه با کنترل و پایش فرایندها، کنترل و پایش تجهیزات ثابت و متحرک و … وجود دارد و روزبه‌روز هم شاهد پیشرفت‌های جدیدی در این زمینه هستیم. در واقع، انقلاب صنعتی چهارم که بالغ بر ۱۰ سال از شروع آن می‌گذرد، در چند سال اخیر شکوفا شده و نتایج آن هم کم کم قابل مشاهده است. به طور قطع، با کمک فناوری‌های پیشرفته و نوین، عملکرد معادن و صنایع معدنی بهبود یافته و عملیات با ایمنی بالاتر و هزینه کمتر قابل انجام است.
وی در رابطه با اهمیت صنعت سبز در فولاد‌سازی کشور، عنوان کرد: بر اساس موافقت‌نامه اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ که ایران هم یکی از امضاکنندگان آن به شمار می‌رود، مقرر شده است که کارخانه‌ها و مراکز صنعتی، تولید دی‌اکسید کربن حاصل از فعالیت‌های خود را کاهش دهند. این قرارداد، بزرگ‌ترین محرک بنگاه‌های اقتصادی عظیم دنیا است که آن‌ها را به سمت توسعه پایدار و صنعت سبز سوق می‌دهد. بر اساس مفاد این موافقت‌نامه، کشورها باید نهایت تلاش خود را به‌کار بگیرند تا تولید گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند زیرا تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای به مرحله خطرناکی رسیده است.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات ادامه داد: مقررات کربن‌زدایی فقط برای فولادسازان نیست اما در فرایند تولید فولاد هم باید به شدت مورد توجه قرار بگیرد. به ازای هر تن فولادی که در کوره‌های بلند تولید می‌شود، حدود ۱.۹ تن دی‌اکسید کربن وارد جو زمین می‌شود و این مقدار برای آهن اسفنجی حدود ۱.۲ تا ۱.۶ تن است. خوشبختانه با همین روش‌های موجود برای تولید آهن اسفنجی و همین تجهیزات مورد استفاده در صنعت، می‌توان به سوی کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای قدم برداشت و میزان تولید دی‌اکسید کربن را تا ۳۰ درصد کاهش داد.
سعدمحمدی با بیان اینکه چه روش‌هایی برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و دستیابی به فولاد سبز باید در دستور کار قرار بگیرد، تاکید کرد: هیدروژن منبع مهمی در تولید انرژی است که به شدت مورد توجه صنایع بزرگ جهان قرار گرفته و ما هم باید جایگزینی هیدروژن برای تامین انرژی در تولید آهن اسفنجی را در دستور کار قرار دهیم. البته استفاده از این منبع محدودیت‌ها و تولید آن هزینه بالایی دارد اما باید تمام تلاش خود را در راه تحقق آن به‌کار بگیریم. استفاده از هیدروژن در فرایند احیای مستقیم به سهولت امکان‌پذیر است و همان طور که گفته شد، با همین تجهیزات موجود و بدون نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر، می‌توان از هیدروژن همراه با گاز طبیعی استفاده کرد و به این ترتیب، میزان مصرف گاز تا ۳۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.
وی یادآور شد: علاوه‌بر‌این، می‌توان از ذوب در کوره فلش «Flash furnace» استفاده کرد که مصرف انرژی و تولید دی‌اکسید کربن را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. این روش تا پیش از این برای ذوب عناصری مثل مس، سرب، نیکل و روی استفاده می‌شد اما در حال حاضر برای ذوب سنگ‌آهن نیز مورد استفاده قرار گرفته و به سرعت در حال توسعه است. از سوی دیگر، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه الکتریسیته تولیدشده با انرژی باد، نور خورشید و… هم باید در دستور کار کشور قرار گیرد. یکی دیگر از فناوری‌های نوین، تولید آهن مذاب به روش الکترولیز است. در این روش، سنگ‌آهن را در محلول الکترولیت حل می‌کنند و سپس با عبور جریان برق، فرایند جداسازی اتفاق می‌افتد و در نتیجه این واکنش، آهن فلزی و اکسیژن حاصل می‌شود.
تولید گاز هیدروژن فرایندی کربن‌زا
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات ابراز کرد: تولید گاز هیدروژن روش‌های گوناگونی دارد. تا پیش از سال ۲۰۲۰، آن را از طریق احتراق گاز طبیعی تولید می‌کردند. در این روش علاوه بر هیدروژن، دی‌اکسید کربن هم تولید می‌شد؛ بنابراین آن را هیدروژن خاکستری نامیده‌اند. یکی دیگر از روش‌های مورد استفاده جذب کربن تولیدشده در فرایند و ذخیره آن است. در این روش، کربن حاصل از احتراق گاز طبیعی و سوخت‌های فسیلی از طریق دودکش‌ها جذب می‌شود و در زیرزمین ذخیره و به این ترتیب هیدروژن آبی تولید می‌شود.
سعدمحمدی با بیان اینکه یکی از بهترین روش‌های موجود که برای تولید ۴ درصد از هیدروژن جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، الکترولیز آب است، تصریح کرد: در این روش، هیدروژن از تجزیه مولکول‌های آب به دست می‌آید و هیچ آلاینده‌ای تولید نمی‌شود و به همین دلیل آن را هیدروژن سبز می‌نامند. البته تولید هیدروژن سبز برای اهداف صنعتی، به انرژی الکتریکی فراوانی نیاز دارد و به همین سبب، در حال حاضر روشی مقرون‌به‌صرفه نیست. برای اینکه بتوان از این روش استفاده کرد، باید سرمایه‌گذاری قابل توجهی انجام شود. علاوه‌بر‌این، کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای از این طریق به شرطی محقق خواهد شد که برق مورد نیاز برای الکترولیز آب و تولید هیدروژن، با استفاده از انرژی‌های پاک یا روش‌های تجدیدپذیر به‌دست آید، بنابراین باید ابتدا پیش‌نیازها و زیرساخت‌های آن ایجاد شود.
وی اظهار داشت: اگر بخش‌های صنعتی و تولیدی ما نتوانند تا زمان مقرر تولید گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند، نمی‌توانیم محصولات خود را به بازارهای جهانی عرضه کنیم. بنابراین سرمایه‌گذاری به منظور دستیابی به معدن‌کاری سبز، ضرورتی انکارناپذیر است. بارها به این نکته اشاره کرده‌ایم و باز هم تکرار می‌کنیم که رسیدن به این جایگاه به طور قطع امکان‌پذیر است و آموزش، برخورداری از دانش روز و استفاده از نیروی انسانی شایسته می‌تواند راهگشای ما در این مسیر باشد تا از نظر اقتصادی خود را مهیا کنیم و به اهداف مورد نظر برسیم. تنها از این طریق، امیدوار هستیم بخش معدن رشد و شکوفایی بیشتری پیدا کند و در مسیر توسعه پایدار قرار بگیرد.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با اشاره به اینکهبا توجه به شرایط امروز کشور، باید سبد انرژی را تنوع بخشید، بیان کرد: باید این نکته را در نظر داشت که در حال حاضر در مقیاس جهانی، سهم نفت از تامین ۱۰۰ درصد انرژی، چیزی حدود ۳۰ درصد بوده و قرار است تا سال ۲۰۵۰، یعنی کمتر از ۳۰ سال دیگر سهم نفت به چیزی بین ۴ تا حداکثر ۱۰ درصد انرژی کاهش یابد. امروزه الکتریسیته حدود ۱۹ درصد از انرژی دنیا را تامین می‌کند و قرار است در سال ۲۰۵۰ به بیش از ۵۱ درصد ارتقا یابد. بنابراین مسیری برای مصرف انرژی تعریف شده و چشم‌انداز مشخصی پیش روی آن است.
سعدمحمدی ادامه داد: از آنجایی که زغال‌سنگ جزو سوخت‌هایی است که دی‌اکسید کربن بالایی تولید می‌کند، امروزه سهمی در حدود ۱۵ درصد کل انرژی دنیا را به خود اختصاص داده است و در سال ۲۰۵۰، این میزان به کمتر از ۴ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین، زغال‌سنگ جزو سوخت‌هایی است که مصارف آن در آینده کمتر و کمتر می‌شود زیرا همان طور که اشاره شد، آلایندگی بالایی دارد و میزان قابل توجهی دی‌اکسید کربن وارد جو زمین می‌کند. در ازای حذف تدریجی این سوخت، قرار است سهم الکتریسیته به طور جدی ارتقا پیدا کند. به همین دلیل است که در استراتژی تامین انرژی اتحادیه اروپا و کشورهای پیشرفته، مهم‌ترین عنصر برای سرمایه‌گذاری مس است. به علت خاصیت الکتریکی آن در روندی که از نظر استراتژی برای تامین و سرمایه‌گذاری در زمینه تولید برق به‌کار می‌برند، مس یکی از مهم‌ترین عناصر است و سرمایه‌گذاری روی آن بسیار اقتصادی و در دستور کار قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه باید از نظر اقتصادی هم‌جهت با مسیر حرکت دیگر کشورها حرکت کنیم و خود را با شرایط بین‌المللی تطبیق دهیم، عنوان کرد: واقعیت این است که دنیای امروز به دهکده‌ای جهانی تبدیل شده است. اینکه نیاز کشورهای دنیا و همین طور کشورهای همسایه چیست و اینکه قرار است کشور ما چه سهمی از بازار بین‌المللی را به خود اختصاص دهد، به طور قطع نیازمند برنامه‌ریزی هوشمندانه و آینده‌نگرانه است. همین طور باید مسیریابی‌های درست اتفاق بیفتد و با استفاده از پیشرفت‌های روز دنیا و به‌کارگیری فناوری‌های نوین به این اهداف دست پیدا کنیم. با توجه به اینکه کشور ما ذخایر قابل توجهی از عناصر فلزی دارد، می‌تواند جایگاه مهم‌تری را در دنیا به خود اختصاص دهد و اطمینان داریم که این توانمندی می‌تواند سهم معدن و صنایع وابسته را در «GDP» یعنی تولید ناخالص داخلی کشور افزایش دهد.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در پایان خاطرنشان کرد: هر چند، معدن‌کاری به شکل بالقوه مخرب محیط زیست است و بخش قابل توجهی از تولید گازهای گلخانه‌ای به سوزاندن زغال‌سنگ برای تولید برق مربوط می‌شود که سرمنشاء آن معدن است اما از سوی دیگر، معدن مولد عناصری است که برای کاهش اثرات منفی محیط زیستی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌کار می‌روند. البته به همان شکل که گفته شد، در شرایط موجود هم در کشور امکان انجام معدن‌کاری سبز وجود دارد اما نکته این است که اقدامات در این زمینه به کندی پیش می‌رود و پیش‌بینی می‌شود که با روند کنونی، معادن و صنایع معدنی کشور در زمانی معقول از وضعیت مطلوبی برخوردار نخواهند شد.
ثبت دیدگاه