بررسـی رخدادهـای صنعـت فـولاد در سـال‌های اخیـر، خصوصا در سـال ۱۳۹۸ و سـال جـاری، در ابعاد داخلـی و خارجـی می‌تواند برای الگوبـرداری و عملکرد بهتـر و تاثیرگذارتـر صنایـع فولادی در توسـعه و رشـد اقتصادی کشـور مفید باشـد. محدودیت‌هـا در واردات و صـادرات صنایـع فـولادی، برخـی محدودیت‌هـا در تامیـن مواد اولیه داخلی از جمله گندله، آهن اسـفنجی، بـروز تـورم، نوسـانات نـرخ ارز و… شـرایطی پیچیـده و سـخت را بـرای صنعت فولاد کشـور ایجـاد کرده‌اند. از جملـه مهمتریـن تحریم‌هـای ایـن حـوزه می‌تـوان به تحریـم صـادرات الکتـرود گرافیتـی و کک نفتـی بـه ایـران از ۲۵ آذر ۱۳۹۸ اشـاره کـرد. بـه رغـم همه این محدودیت‌هـا، بـا اتـکا بـه خودبـاوری و تلاش متخصصـان ایرانـی و فرمایش‌هـا و رهنمودهـای مقام معظـم رهبـری در خصوص رونق تولیـد، جهش تولید و همچنیـن اقتصـاد مقاومتـی، بیـش از پیـش بـر عزم و اراده تلاشـگران صنعـت فـولاد افزوده شـد، به گونه‌ای کـه در سـال ۱۳۹۸ تولید فولاد کشـور به رشـد بیش از ۱۰ درصـدی نسـبت بـه سـال گذشـته دسـت یافـت و رقمـی افزون بـر ۱۲ میلیـون تن صـادرات محصولات فـولادی را تجربـه کـرد. این جهـش تولید در راسـتای افزایـش رشـد اقتصـادی و اشـتغال در بخش‌هـای مختلـف زنجیـره فـولاد کشـور یکـی از عوامـل اصلی تاب‌آوری اقتصادی کشور بوده است. بـه گواهـی انجمـن جهانـی فـولاد، کارنامـه تولیـد فولاد ایران در سـال‌های گذشـته، حتی با وجود شـرایط خـاص مربـوط بـه همه‌گیـری کرونـا، حکایت از رشـد ِ فراتر از متوسـط جهانی تولید در این بخش دارد. آخرین گزارش‌هـای وزارت صنعت، معدن و تجارت نیـز نشـان می‌دهـد کـه ظرفیـت تولیـد زنجیره فـولاد کشـور از ۱۲۳ میلیون تن در سـال ۱۳۹۲ بـه ۲۳۰ میلیـون تـن در سـال ۱۳۹۹ افزایـش یافته اسـت. همچنیـن در حالی که رشـد تولید فـولاد دنیـا در سـال گذشـته ۳٫۵ درصـد بـود، ایـران رشـدی حـدودا ۶٫۵ درصـدی داشـت. ایـن امـر نشـان می‌دهـد کـه پایه‌هـای صنعـت فـولاد کشـور از چنـان اسـتحکامی برخـوردار شـده کـه تمامـی مولفه‌هـای تاب‌آوری را تحت تاثیر قرار داده است.
نقطه شروع زنجیره فولاد
افزایش ذخایر اسـتراتژیک مـواد اولیه، خصوصا مواد معدنـی، همـواره یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های توسـعه صنعتی کشـور بوده است. در شـرایط فعلی که متاسفانه گفت‌وگـو بین واحدهـای معدنی و فولادسـازی به‌خوبی شـکل نگرفته اسـت، می‌توان مشـاهده کـرد که بخش مهمـی از وقت و انرژی‌ای که باید صرف حل ریشـه‌ای مشـکل کمبـود سـنگ‌آهن، کنسـانتره و گندلـه شـود صـرف موضوعـات دیگـری شـده اسـت. قطعـا کمبود اصلی‌تریـن مـاده اولیـه صنعـت فـولاد، در آینـده نـه چنـدان دور، موجـب کاهـش تولید و ضربه بـه اقتصاد و صنعـت کشـور می‌شـود. بنابراین ضـروری اسـت که با اجرای برنامه‌هایی نظیـر مدیریت صحیح موجودی‌های فعلی، افزایش راندمان و کیفیت تولید معادن، شناسـایی محدوده‌هـای امیدبخـش معدنـی و اکتشـاف و افزایش ذخایر سنگ‌آهن، این بحران مدیریت شود. شـرکت فولاد هرمزگان، با هماهنگی شـرکت فولاد مبارکـه، در حـال اجـرای طرح‌هایـی برای تامیـن مواد اولیـه اصلـی صنعت فولاد اسـت. بـر اسـاس مطالعات انجام‌شـده، برنامه‌ریـزی بـرای ارتقـای زیرسـاختهای حـوزه مالـی انجام شـده اسـت. بـه این منظـور، عوامل اصلـی بهبـود مسـتمر در فراینـد توسـعه محصـول بـا اسـتفاده از چرخه دمینگ مشخص شـده‌اند. این عوامل عبارتانـد از تعهـد و حمایـت مدیرعامـل محتـرم، شناسـایی و به‌کارگیری دانش و نحوه اسـتفاده از چرخه دمینـگ در بودجـه، کارایـی و بهبـود عملکـرد چرخـه دمینـگ و همچنیـن زمان بـه کار بـردن چرخه دمینگ برای بهبود مستمر.
مواجهه با تحریم‌ها
در شرکــت فولاد هرمزگان، با توجه به تحریم‌های اقتصـادی، تلاش بیشـتری بـرای بازیابـی تـوان و کاهـش بهای تمام‌شـده صـورت پذیرفـت و اقداماتی همچـون انضباط بودجه، تحلیـل انحرافات هزینه‌ای و تعریـف اقـدام اصلاحـی بـه منظـور از بیـن بـردن انحرافات در دسـتور کار قرار گرفت. پایش مسـتمر، با ارائـه راهکار اجرایی برای ایجاد و اسـتقرار مکانیسـم مدیریـت هزینـه و بودجه‌بنـدی و تعییـن بهـای تمام‌شـده، موجـب کنتـرل و کاهـش هزینه‌هـا شـده اسـت. بـه این منظـور، با اسـتفاده از تکنیـک دمینگ و بـا هـدف کاهـش بهـای تمام‌شـده، ابتـدا در مرحله برنامه‌ریـزی به جمـع‌آوری و تجزیه‌وتحلیـل داده‌های منابـع و مصـارف سـتادی و تولیـدی پرداخته شـد. در مرحلـه اجـرا، پیاده‌سـازی گـزارش تجزیه‌وتحلیـل هزینه‌هـا و مقایسـه آن بـا اهـداف صـورت گرفـت و سـپس در مرحلـه کنترل و بررسـی، میـزان انحراف از بودجـه شناسـایی و اقداماتـی اصلاحـی بـه منظـور کاهـش هزینه‌هـا انجـام شـد. بـرای گـزارش تجزیه‌وتحلیـل هزینه‌هـا و مقایسـه آن بـا اهـداف و بررسـی انحرافات، جلسـاتی با حضور نمایندگان واحد کنتـرل اقتصـادی، معاونـان، مدیران و رابطـان بودجه تشـکیل شـد و پـس از ارائه گـزارش ماهیانـه مذکور، متعاقبـا جلسـات ماهیانه با حضور کارگـروه فوق‌الذکر، بـه منظـور کاهش انحرافـات بودجه، با ارائـه اقدامات اصالحی برگزار گردید. بـه منظور مقابله با تحریم‌های تشدیدشـده، شـرکت فـولاد هرمـزگان بـا تعریـف هـدف» افزایـش کمیـت، ِ کیفیـت و تحویـل به‌موقـع محصـول«در تابلـوی اسـتراتژی شـرکت و بـا رویکـرد کاهـش هزينه هـای تولیـد، افزايـش بهره‌وري و راندمـان توليد و با کار تيمي منسـجم و برنامه‌ریزی شـده، در پـی افزایـش تولید خود اسـت. فـولاد هرمـزگان در شـهریور ۱۳۹۹ ایـن مهم را ثابت کرد و توانسـت میزان ۱۳۷ هزار و ۳۹۱ تن تختال تولید و رکورد جدیدی را ثبت کند.
تامین نیاز داخلی
توسـعه بازارهای صادراتـی، تامین پایدار و حداکثری نیازهـای نـوردکاران کشـور، بازاریابـی و فـروش محصـولات کیفی، توسـعه محصولات جدیـد و تکمیل زنجیـره ارزش با رویکرد توسـعه خطوط تولید به سـمت محصولات نهایی، نقشـه راه شـرکت فولاد هرمزگان به منظور تحقق چشم‌انداز پنج‌ساله آینده خواهد بود. تامیـن نیاز بازار داخل در نقشـه اسـتراتژی شـرکت فولاد هرمزگان همواره هدفی والا و شـاخصی اساسـی قلمـداد شـده اسـت، بـه طـوری کـه فـروش و عرضـه محصول اسـلب طی سـال‌های گذشـته در بـازار داخل با رشـد قابل‌توجهـی مواجه بوده اسـت. یکی از بهترین راهکارهـای موجـود بـرای عبـور از بحران ایجادشـده، هم‌افزایـی و مشـارکت فولادسـازان بـا نـوردکاران بـه منظـور اسـتفاده حداکثـری از ظرفیـت خالـی آنهـا و ایجـاد ارزش افـزوده بیشـتر برای طرفین اسـت. تامین نیازهای شـرکت‌های نـوردکار به محصول اسـلب ویژه و خـاص بـرای تحویـل همـواره مـد نظـر بوده اسـت. تولیـد کپسـول‌های گاز سـی.ان.جی CNG ، قطعـات صنعتـی بـا کربن بـالا و ورق‌هـای رویه خـودرو حاصل نـورد اسـلب‌های کیفـی ایـن شـرکت اسـت و از جمله دستاوردهای آن محسوب می‌شود.
چالش‌های صادرات فولاد
قابل انـکار نیسـت کـه تحریم‌هـا کار را بـرای صادرکننـدگان فـولاد ایـران مشـکل کـرده و باعـث شـده‌اند کـه بـرای ارسـال محموله‌هـا و دریافت وجه فـروش، روش‌هایـی نامعمـول بـه کار گرفتـه شـود. نقـش دولـت در شـرایط تحریـم و محدودیت‌هـای تجـاری بازارهـای جهانـی بسـیار مهـم و تاثیرگـذار اسـت. در اولیـن گام، دولـت باید مقررات صـادرات را بـه نحـوی اصلاح کند کـه منافـع صادرکننـدگان به طـور جامـع لحـاظ شـود و نوسـانات اقتصـادی باعث بـروز چالش بـرای صادرکننـدگان نشـود. در گام دوم، زیرسـاختهای صـادرات باید بهبود پیدا کند. تسـهیل و تجهیـز پایانه‌هـای ارتباطـی نظیـر بندرهـا و خطوط ترانزیتـی از جملـه موضوعـات مهمی اسـت که دولت بایـد مد نظـر قرار دهد. سـود بالای تسـهیلات بانکی و دشـواری در اخـذ تسـهیلات نیـز از جملـه موانـع ِ پیـشروی صادرکننـدگان بـه شـمار می‌رود کـه مهار آن منحصـرا در اختیـار دولت قرار گرفته اسـت. دولت علاوه بـر رفـع موانـع بایـد بـا پرداخـت مشـوق‌های صادراتـی، اِعمـال معافیـت روی حقـوق و عـوارض دولتـی مرتبـط، پرداخـت یارانه حمـل و تخصیص ارز دولتـی بـرای خرید ماشـین‌آلات و تجهیـزات روز دنیا به‌ویـژه بـرای طرح‌هـای توسـعه، از صادرکننـدگان حمایت کند. بعـد از اِعمـال تحریم‌هـای یک‌جانبه علیه کشـور و قرارگیـری نـام فـولاد هرمـزگان در لیسـت تحریـم، مشـکلاتی در خصـوص تامیـن مـواد اولیـه وارداتی به وجـود آمـد، ولی با توجه بـه اینکه موضوع بومی‌سـازی و اولویـت تامین مواد و قطعات از داخل کشـور از اوایل سـال ۱۳۹۵ به صورت یک برنامه جدی در دسـتور کار این شـرکت بود، خوشـبختانه تا به امروز توانسـته است رونـد ورود مـواد اولیـه و تولیـد را مطابـق برنامـه پیش ببـرد. یکـی از مهمتریـن برنامه‌هـای هولدینـگ فولاد مبارکـه، که شـرکت فولاد هرمـزگان نیـز از آن تبعیت می‌کنـد، فراهم کردن زمینه‌های تحقیق و بومی‌سـازی مـواد اولیـه و قطعـات تحریمـی اسـت که بـا همکاری شـرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین مراکز دانشـگاهی، اقدامـات خوبـی در ایـن زمینـه انجـام شـده اسـت.
موضـوع مهـم دیگـری کـه بـه حمایـت همه‌جانبـه دسـتگاه‌های دولتی نیـاز دارد حمایت از سـرمایه‌گذاری بخـش خصوصـی در صنایع پایین‌دسـتی فولادسـازان اسـت. فـولاد هرمـزگان، بـا توجـه به قـرار گرفتـن در منطقـه ویژه اقتصـادی خلیج فـارس و همچنین برنامه آتـیای که اسـتان هرمـزگان را به دومیـن قطب تولید فـولاد در کشـور تبدیل خواهد کـرد، آمادگـی دارد تا از سـرمایه‌گذاران بخـش خصوصـی حمایـت کنـد. هماکنـون، بـا حمایت‌هـای صورت‌گرفتـه، چندیـن شـرکت در زمینه‌هـای آهک و دولومیـت و قراضه فعال شدهاند و مشغول تولید هستند.
ثبت دیدگاه