در شرایطی که کمبود مواد اولیه از مشکلات مهم و اساسی زنجیره فولاد کشور به شمار می‌رود، اهمیت شرکت‌های معدنی بزرگی همچون مجتمع سنگ‌آهن سنگان بیش از پیش مشخص می‌شود. این مجتمع به طور مستمر به دنبال توسعه و گسترش فعالیت‌های اکتشافی و استخراجی خود بوده است تا با بهره‌برداری از ظرفیت‌های ویژه معدنی منطقه شمال شرق، سهم بیشتری در تامین مواد اولیه کارخانه‌های ذوب و فولادسازی داخل کشور داشته باشد. مجتمع سنگان علاوه بر نقش بسزایی که در تامین مواد اولیه صنایع فولادی کشور ایفا می‌کند، با اتخاذ رویکرد کارآفرینی و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه سنگان، توسعه اقتصادی، امنیتی و اجتماعی را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده است.
سنگان، به قدمت یک تاریخ
معادن سنگان از دیرباز شناخته شده بودند، به طوری که آثاری قدیمی از حفر گودال در بخش‌های مختلف این معادن حکایت از فعالیت‌های استخراجی در زمان‌های بسیار دور دارند. در کتب جغرافیایی مربوط به قرن‌های هشتم و نهم هجری نیز به موضوع بهره‌برداری از این معادن پرداخته شده است. یکی از دلایل شناخته شدن این معدن از زمان‌های دور، قرار گرفتن ماده معدنی آن در نزدیکی سطح زمین عنوان می‌شود. این ویژگی امروز یکی از موارد مهم و اثرگذار در کاهش هزینه‌‌های استخراج و معدن‌کاری است. از دیگر ویژگی‌های بارز معادن سنگ‌آهن سنگان امکان‌پذیر بودن فعالیت‌های معدن‌کاری در همه فصول سال است. علاوه بر این، در معادن سنگان، عناصر نادر خاکی نیز وجود دارد که یکی از خصوصیات منحصربه‌فرد این معادن به شمار می‌رود.
فعالیت‌های پی‌جویی و اکتشاف معادن سنگان از سال ۱۳۵۰ آغاز شد و در نهایت در سال ۱۳۶۸ اکتشافات انجام‌شده به بهره‌برداری از این معادن منتهی گردید و نخستین فعالیت استخراجی در منطقه صورت گرفت. از آن زمان تاکنون همواره گسترش اکتشافات، افزایش استخراج و توسعه فراوری ماده معدنی در منطقه سنگان و با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و تکنولوژی‌های به‌روز، به منظور تامین مواد اولیه صنایع معدنی، مهم‌ترین برنامه و هدف مجتمع سنگان بوده است. این مجتمع همچنین پروژه‌های متعددی را نیز با هدف توسعه و سهولت فعالیت‌های خود در دستور کار قرار داده است. احداث راه‌های دسترسی و ایستگاه راه‌آهن به منظور تسهیل در جابه‌جایی، احداث سنگ‌شکن اولیه به منظور افزایش حفر و بهره‌برداری، فعالیت‌هایی در زمینه اکتشاف و تامین آب مورد نیاز و همچنین طرح کنسانتره و گندله‌سازی از جمله پروژه‌هایی است که این مجموعه اقدام به اجرای آن‌ها کرده است.
مجتمع سنگان در دهه اول فعالیت خود، یعنی دهه ۱۳۷۰، به طور متوسط سالانه ۱۶۰ هزار تن سنگ‌آهن از معادن استخراج می‌کرد. این مجموعه توانست در دهه ۱۳۸۰ متوسط استخراج سالانه را به ۷۵۰ هزار تن ارتقا دهد. در دهه ۱۳۹۰، با تاکید بر بهره‌برداری بیشتر از معادن سنگان، میزان استخراج چندین برابر افزایش یافت. در نمودار ۱ میزان استخراج و تولید سنگ‌آهن مجتمع سنگان طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ آورده شده است. به استناد اطلاعات ارائه‌شده، عملکرد روبه‌رشد این مجموعه در توسعه فعالیت‌های استخراجی واضح است، به طوری که میزان استخراج این شرکت از ۳ میلیون و ۱۵۳ هزار تن در سال ۱۳۹۲، با رشدی چشمگیر، به ۱۳ میلیون و ۱۶۴ هزار تن افزایش یافته است.
رویکردی به سمت توسعه
مجتمع سنگان در سال ۱۴۰۰ برنامه‌های ویژه‌ای را برای افزایش ظرفیت خردایش و فرآوری سنگ‌آهن خود در دستور کار قرار داده است. به گفته مدیریت این مجموعه، در ابتدای اسفندماه ۱۳۹۹ قرارداد عملیات اجرایی تولید در سه واحد خردایش و فراوری به پیمانکاران ابلاغ شده است. با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، تولید در کارگاه فراوری شماره ۸ در نیمه دوم اسفندماه آغاز و تا پایان اردیبهشت‌ماه حدود ۱۲۶ هزار تن سنگ‌آهن در این کارگاه فراوری شده است. همچنین، با توجه به تغییر نوع کلوخه ورودی از معادن و لزوم تغییر سایز محصول، بهینه‌سازی و اِعمال تغییرات در چیدمان خطوط فراوری در دو کارگاه شماره ۲ و ۶ در دستور کار قرار گرفت و در نهایت این دو کارگاه نیز، با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۱۵۰ میلیارد ریال، در ابتدای خردادماه ۱۴۰۰ آماده بهره‌برداری شده‌اند.
در همین راستا و با هدف رسیدن به ظرفیت مطلوب تولیدی و ایجاد حداکثر اشتغال ممکن در بخش فراوری، مناقصه پیمانکار برای واحد فراوری شماره ۳ نیز در حال برگزاری است. با تکمیل فرایند مناقصه مذکور، ظرفیت خردایش و فراوری سنگ‌آهن به روش دانه‌بندی در مجتمع سنگان به دو میلیون و ۶۰۰ هزار تن (یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن سنگ‌آهن دانه‌بندی پرعیار و متوسط‌عیار) افزایش خواهد یافت. با آغاز فعالیت این کارگاه‌های فراوری، برای حدود ۲۲۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد شده است و با تکمیل طرح‌های در دست اجرا، میزان کل اشتغال ایجادشده در این بخش‌ها به بیش از ۳۰۰ نفر خواهد رسید.
علاوه بر افزایش ظرفیت خردایش و فراوری سنگ‌آهن، استخراج و پیش‌فراوری سنگ‌آهن پلاسری نیز یکی از طرح‌هایی است که در این مجموعه در دست اجرا قرار دارد. عملیات استخراج محدوده‌های پلاسری در این مجتمع چندین سال متوقف بوده و با توجه به اخذ مجوز برداشت از محدوده‌های جنوب توده «A» در سال ۱۳۹۹، عملیات استخراج و پیش‌فراوری ذخایر موجود در این محدوده با هدف تولید ۳۰۰ هزار تن محصول در دستور کار مجتمع قرار گرفته است. در این راستا، فرایند اداری برگزاری مناقصه برای انتخاب پیمانکار در حال پیگیری است. مطالعات فنی و اقتصادی نیز با هدف احداث کارخانه فراوری هماتیت کم‌عیار و سیدریت در حال انجام است. با توجه به انباشت سنگ‌آهن کم‌عیار حاصل از عملیات خردایش و فراوری در انبارهای مجتمع و اکتشاف سنگ‌آهن سیدریتی در نقاطی از معدن، طرح احداث کاخانه کنسانتره‌ای به منظور فراوری این سنگ‌ها در مجتمع مطرح شده و انجام مطالعات فنی و اقتصادی آن در دستور کار قرار گرفته است. در سال جاری این مطالعات با همکاری مرکز تحقیقات فراوری ایران انجام خواهد شد و پس از بررسی نتایج، مجتمع سنگان در خصوص ساخت کارخانجات مذکور اقدام خواهد کرد.
ثبت دیدگاه