توصیف مزیت رقابتی در قاب صنایع، همان ضرورت توجه به توسعه بِرندهاست. توسعه بِرندها، در گام نخست، به ساختار مستحکم آن بر اساس چیدمان ذخایر و داشته‌های صنعتی مربوط است. هر شرکت یا نهاد صنعتی و معدنی لازم است که ابتدا، برای توسعه بِرندها، ساختاری منظم از خود ارائه دهد. برای دستیابی به این منظور، وجود یک استراتژی هوشمند بر اساس داده‌ها و داشته‌های صنعتی و معدنی در یک چشم‌انداز، ضروری است. استراتژی هوشمند به دو مولفه هوشمندسازی تنوع‌بخشی و هزینه‌ها اشاره دارد. در واقع این دو مولفه به نوعی مکمل یکدیگرند؛ متنوع‌سازی سبد محصولات، علاوه بر کاهش هزینه تمام‌شده و افزودن سودآوری به یک مجموعه، می‌تواند ضمن کنار گذاشتن رقبا، مشتریان را در اقصی نقاط جهان به سمت خود جذب کند.
کسب دانش، تحلیل مشتری و تحلیل رقبا، ارزش‌آفرینی، بازارگرایی، خشنودی مشتری، شناخت توان بالقوه، حرکت دادن توان بالفعل، انگیزه‌سازی، مهارت‌سازی، قیمت مناسب، پاسخگویی و نوآوری مهم‌ترین مولفه‌های مزیت رقابتی شرکت‌های صنعتی و معدنی شناخته می‌شوند.
شرکت مس، اکتشاف و فراوری
مس، به عنوان یک فلز استراتژیک و دارای پتانسیل مناسب از نظر اکتشاف، استخراج و تولید، همواره جزو اولویت‌های سیاست‌گذاری بخش صنعت و معدن کشور بوده است. برای این منظور، شرکت ملی صنایع مس ایران در قامت متولی اصلی این بخش در داخل، توانسته است با اتخاذ استراتژیهای متنوع و اهداف بلندمدت، ضمن استخراج و بهرهبرداری از معادن مس به همراه توليد محصولات پرعيار سنگ معدن و محصولات مسي نظير كاتد، اسلب، بيلت و مفتول، زمینه توسعه و رقابت‌پذیری را در میان صنایع مس جهان به وجود آورد.
توسعه فعالیت‌های اکتشافی، تولید و افزایش ظرفیت متناسب با آن، بهینه‌سازی هزینه‌های تولید و فرایندهای کاری، صیانت از ثروت‌های ملی و زیست‌محیطی، ایفای مسئولیت اجتماعی، ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی و تحول فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی، توسعه تعامل با شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی داخلی و خارجی و توسعه بازار و فرصت‌های درآمدزایی جزو برنامه‌های استراتژیک این شرکت به حساب می‌آیند. شرکت مس، برای دستیابی به ماموریت‌های راهبردی، نیاز به در نظر گرفتن دو اصل اساسیِ توسعه پایدار و حفظ اصول اجتماعی دارد تا از این طریق بتواند برنامه‌های توسعه‌ای در زمینه رقابت‌پذیری را پیاده‌سازی کند. چشم‌انداز توسعه معدنی کشور نشان می‌دهد که ظرفیت این بخش تا پایان سال ۱۴۰۳ به‌تدریج به ۴۶۰ هزار تن افزایش می‌یابد. به همین منظور، توسعه سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش‌های تولیدی، به‌ویژه با ایجاد کارخانه‌های جدید هوشمند، جزو راهبردهای میان‌مدت و بلندمدت شرکت ملی صنایع مس ایران محسوب می‌شود.
یکی از اهداف مهم این شرکت برخورداری از قدرت رقابتی بیشتر در میان شرکت‌های بزرگ تولیدکننده فلز استراتژیک مس و ایجاد زمینه‌های مختلف برای دستیابی به فروش و سود بیشتر است. تکمیل اکتشافات معدنی و بهرهبرداری از پروژه‌های توسعه‌ای شامل فازهای ۲ معدن میدوک، فاز ۳ معدن سرچشمه و فاز ۳ و ۴ معدن سونگون، علاوه بر توسعه تولید و تضمین عرضه بر اساس تقاضا متناسب با معیارهای جهانی، بر مزیت رقابتی این شرکت در بلندمدت نیز می‌افزاید.
بر اساس زمان‌بندی طراحی‌شده برای پروژه‌های معدنی مذکور، انتظار می‌رود که ضمن بهرهبرداری از فازهای ۲ میدوک و ۳ سونگون در سال ۱۴۰۶، از فازهای ۳ سرچشمه و ۴ سونگون نیز در سال ۱۴۱۰ رونمایی شود. با این حال، پیش از بهرهبرداری از طرح‌های معدنی فوق، پیش‌بینی می‌شود که پروژه‌های معدنی دره‌زار، دره‌آلو و چاه‌فیروزه در کرمان و دره‌زرشک تفت در استان یزد طی سال ۱۴۰۳ مورد بهرهبرداری قرار گیرند.
بررسی اهداف سبد پروژه‌های معدنی شرکت ملی صنایع مس نشان می‌دهد که در صورت بهرهبرداری از این طرح‌های معدنی طی برنامه زمانی معین‌شده، تولید مس محتوی کنسانتره مس این شرکت در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۴۳۰ هزار تن و در سال‌های ۱۴۰۶ و ۱۴۱۰ به‌ترتیب به ۵۵۰ و ۶۲۴ هزار تن می‌رسد که طبیعتا شکستن رکورد تولید دوره چهارم مجموعه را به همراه دارد. ارزیابی‌ها درباره بودجه پروژه‌های شرکت ملی صنایع مس ایران در بخش‌های معدن و فرآوری، ذوب و پالایش، محصولات جانبی، زیرساخت، پشیتبانی و اجتماعی نشان می‌دهد که فقط تا پایان اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۹، ۳۷ درصد از بودجه سرمایه‌گذاری پروژهها به میزان ۴۹ هزار میلیارد تومان تهیه و تامین اعتبار شده بود. بنابراین راهبرد شرکت ملی صنایع مس ایران برای تحقق و تامین بخش مهمی از بودجه طرح‌های توسعه‌ای نشان از اراده و عزم راسخ مدیریت ارشد برای ارتقای مزیت رقابتی در طول چشم‌انداز این شرکت دارد.
طرح‌های توسعه‌ای و مزیت رقابتی
شرکت ملی صنایع مس ایران، با تعریف نوزده طرح شامل نُه طرح در بخش معدن و فرآوری، دو پروژه در بخش ذوب و پالایش، یک پروژه در بخش محصولات جانبی، پنج پروژه در بخش زیرساختی و پشتیبانی و دو پروژه در بخش اجتماعی، در نظر دارد تا سال ۱۴۰۴، ضمن توسعه مجتمع‌های معدنی موجود، به تجهیز معادن جدید نیز اهتمام ویژه ورزد. علاوه بر این‌ها، دو طرح جامع آب و برق در کنار انتقال آب خلیج فارس، انتقال اسید سولفوریک از کرمان به بندرعباس و احداث کارخانه تولید آهک از پروژه‌های زیرساختی و پشتیبانی این شرکت استراتژیک محسوب می‌شوند.
پیشبینیها در این زمینه نشان می‌دهند که با تحقق طرح‌های توسعه‌ای فوق، تولید این شرکت در سال ۲۰۲۴ به حدود ۴۶۰ هزار تن مس معدنی افزایش خواهد یافت که ارمغان آن برای کشور، صعود دو پله‌ای و کسب رتبه سیزدهم در جهان است. تحقق این رویداد بزرگ در صنایع کشور بر این نکته تاکید می‌کند که ایران، که در حال حاضر سهمی ۱٫۵ درصدی از تولید جهانی مس معدنی دارد، می‌تواند تا سال ۲۰۲۴ به سهم ۲٫۱ درصدی در این زمینه دست پیدا کند. بنابراین طرح‌های این شرکت در بلندمدت نشان از ارتقای مزیت رقابتی به صورت همه‌جانبه دارند تا از این طریق، امکان رقابت با رقبای جهانی را به دست آورد.
تنوع‌بخشی به محصولات و مزیت رقابتی
برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در سطح شرکت‌های بزرگ جهان، توجه به متنوع‌سازی محصولات جزو ضروریترین اهداف شرکت‌ها به شمار می‌آید. شرکت ملی صنایع مس ایران، در برهه‌های مختلف زمانی، همواره توجه ویژه‌ای به این مقوله داشته است. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در این زمینه، تولید ۵/۱ میلیون تن اسید سولفوریک تا یک دهه آینده است. تحقق این امر، ضمن تامین تقاضای داخلی و صدور مازاد مصرف آن به صنایع پایین‌دست در بازارهای خارجی، واحدهای گوگردسوز را به علت قیمت پایین‌تر اسید سولفوریک، از چرخه فعالیت خارج خواهد کرد. همچنین فروش صادراتی و تبدیل اسید سولفوریک به محصولات پایین‌دستی، در راستای تکمیل زنجیره ارزش و تنوع‌بخشی به محصولات، دو برنامه جدی این شرکت در طول یک دهه آینده است.
علاوه بر این، راهاندازی کارخانه تولید اسید فسفریک با ظرفیت تولید سالانه ۵۶۰ هزار تن بخش قابل‌توجهی از تولید اسید سولفوریک این شرکت را به اسید فسفریک تبدیل خواهد کرد. با توسعه اسید فسفریک شرکت مس، ضمن ایجاد ارزش افزوده، سودآوری و زمینه‌ای برای تامین کودهای شیمیایی مورد نیاز بازار، واردات این محصول نیز به حداقل ممکن کاهش می‌یابد.
راهبردهای مدیریتی
استراتژیهای کلان شرکت ملی صنایع مس ایران نشان می‌دهد که این مجموعه عظیم صنعتی و معدنی، علاوه بر توسعه سرمایه‌گذاری‌های جدید و بلندمدت، بازدهی دارایی‌های خود را از سطح بین‌المللی بالاتر برده است. تحقق اهداف سودآوری در طول سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ بهره‌وری مناسبی را برای این شرکت به ارمغان آورد که از نتایج آن می‌توان به کسب رتبه برتر عملکرد مدیریت (ROA) اشاره داشت. بومی‌سازی تجهیزات، ماشین‌آلات و قطعات مورد نیاز تولید به‌ویژه در دوران تحریم و هوشمندسازی کلان ـ فرایندها، در کنار اتخاذ سیاست‌گذاری‌های کلان، حکایت از این دارد که اتخاذ راهبردهای مدیریتی در راستای رشد سرمایه‌گذاری‌ها برای سال ۱۳۹۹ سرمایه در گردشِ این شرکت از محل سود انباشته را به میزان ۲۰۰ هزار میلیارد ریال طی ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ افزایش داده است.
اقتصاد و مزیت رقابتی
یکی از مولفه‌های مهم مزیت رقابتی میان شرکت‌های مختلف جهان میزان اثرگذاری آن‌ها در مقوله اقتصاد است. شرکت ملی صنایع مس ایران، با تکیه بر دانش و کارکرد مضاعف سرمایه‌های انسانی به همراه دانش فناورانه، توانسته است به صورت سالانه، ضمن حفظ و ارتقای میزان درآمدزایی داخلی و خارجی، تاثیر دوچندانی بر اقتصاد کشور بگذارد. در طول سه سال گذشته، کل بخش معدنی کشور، بدون احتساب نفت و گاز طبیعی، ۸ درصد از کل اقتصاد کشور را در اختیار داشته، در حالی که شرکت ملی صنایع مس ایران سهمی ۰٫۷ درصدی از اقتصاد کشور را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر، این مجموعه بزرگ معدنی، با بیش از ۲۲۹ هزار میلیارد ریال درآمد طی سال ۱۳۹۸ که ۱۱۳ هزار میلیارد ریال آن از محل صادرات کالاهای تولیدی بود، همواره دارای چنان نقشی در اقتصاد کشور بوده است که کمتر شرکتی در این زمینه می‌تواند با آن رقابت کند. شرکت مس، با ایجاد بیش از ۲۱۸ هزار میلیارد ریال ارزش افزوده ناخالص، سهم ۰٫۹ درصدی از اقتصاد کشور را در اختیار دارد که این امر در نوع خود منحصربه‌فرد است و می‌تواند بر مزیت رقابتی این شرکت بیفزاید.
با این حال، آمار نُه‌ماهه سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که درآمد شرکت ملی صنایع مس ایران حدود ۲۷۹ هزار میلیارد ریال بوده است که این امر خود می‌تواند یک موضوع بزرگ برای مزیت رقابتی باشد.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد شرکت ملی صنایع مس ایران
شرکت ملی صنایع مس ایران، با بیش از پنج دهه فعالیت مستمر و اثرگذاری قابل‌قبول در اقتصاد بین‌الملل، توانایی‌های منحصربه‌فردی برای تاثیرگذاری در اقتصاد داخل و خارج از کشور کسب کرده است. سهم ۹۰ درصدی این شرکت از ذخایر مس و بازار مس معدنی و تصفیه‌شده کشور خود گویای جایگاه این شرکت در اقتصاد و بخش صنعت و معدن کشور است. تاریخ سه‌ساله اخیر شرکت ملی صنایع مس ایران از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که تولید مس معدنی برابر با ۲۰۶ هزار تن به صورت سالانه بوده است که سهم این شرکت از تولید جهانی را حدود ۱٫۵ درصد اعلام می‌کند.
همچنین مشارکت ۰٫۷ درصدی در توسعه اقتصادی کشور، سهم ۸٫۵ درصدی از توسعه اقتصاد بخش صنعت و معدن و در دست داشتن حدود ۳٫۸ درصد از ارزش بورس اوراق بهادار تهران از جمله امتیازات این مجموعه صنعتی و معدنی محسوب می‌شود که در بلندمدت، امکان توسعه مزیت رقابتی را به وجود می‌آورد.
چشم‌انداز و مزیت رقابتی
تجربه شرکت ملی صنایع مس ایران در زمینه تمرکززدایی از دولت و استقلال عمل در تولید و تبیین استراتژی برای اهداف چشم‌انداز نشان از هوش تجاری و خرد جمعی این مجموعه جوان دارد. تشکیل هلدینگ‌های تخصصی به منظور مدیریت و توسعه یکپارچه در بخش مس یکی از راهبردهای این شرکت برای توسعه تولید مس معدنی در فرایند بلندمدت است که می‌تواند به عنوان یک الگو برای سایر بخش‌های معدنی با هدف ارتقای رقابت‌پذیری به کار گرفته شود. اگر به آمار و ارقام برنامه چشم‌انداز شرکت ملی صنایع مس ایران رجوع شود، می‌توان به توسعه این مجموعه برای یک دهه آینده پی برد. در سال ۱۴۱۰ شمسی، یا همان ۲۰۲۹ میلادی، تولید مس معدنی این شرکت به بیش از ۵۸۰ هزار تن افزایش خواهد یافت، به طوری که پیش‌بینی می‌شود طی یک دهه آینده، سهم شرکت مس از تولید جهانی به ۲٫۱ درصد افزایش پیدا کند. این امر نشان می‌دهد که تا چه میزان بر رقابت‌پذیری یا مزیت رقابتی این مجموعه افزوده خواهد شد.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه