عوامل زیادی میتواند در رشد تصاعدی جمعیت بشر دخیل باشد و شاید همانند بقیه موجودات جهان، اصل رشد توليد فرآوردههاي غذايي و كشاورزي در کنار بهبود سبک زندگی، پیشرفت بهداشت و پزشکی از دلایل اصلی افزایش نرخ جمعیت بهشمار آیند ولی به اعتقاد نگارنده، فلزات و مخصوصا آهن و فولاد نقش بسزایی در شکلگیری عوامل رشد شارپی جمعیت داشتهاند بطوریکه میتوان فولاد را محرک اصلی رشد تصاعدی جمعیت انسان بهحساب آورد. فولاد امروزه در تمام صنایع مهم جهان همچون انرژی، زیربنایی، ساخت و ساز، ماشینسازی، حمل ونقل و … استفاده میشود. همه این صنایع در مسیر توسعه خود نیازمند رشد و ارتقای آلیاژهای فولادی هستند.
برای ملموستر شدن تغییرات جمعیت از مقیاس لگاریتمی استفاده شده است به نحویکه در بازهی ۱۰ هزار سال قبل میلاد تا ۲۰۰۰ میلادی، نرخ افزایشی جمعیت را میتوان واضحتر مشاهده کرد. همچنین شروع عصر مس و مفرغ و عصر آهن و فولاد روی نمودار نشان داده شده است. تاثیر کشف و فرآوری این فلزات بر نرخ افزایش جمعیت کاملا مشخص میباشد که از طریق رشد فناوری و شکلگیری بصورت مستقیم و غیرمستقیم موجب بهبود کیفیت زندگی بشر شده و امکان رشد جمعیت را مهیا ساخته است.
در نیمهی دوم قرن بیستم با پیشرفت صنایع شیمی و پتروشیمی، عصری به نام عصر پلیمر مطرح شد همچنین اوایل قرن بیستویک را عصر نانو نامیدهاند ولی با اینوجود این فولاد است که دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده و حتی عصرهای پلیمر و نانو نیز مستقیم و غیرمستقیم به فولاد و آلیاژهای آن وابستهاند. فولاد امروزه بعد از نفت و گاز باارزشترین ماده صنعتی است که مورد مبادله قرار میگیرد. فولاد با توجه به خواص مکانیکی ایدهآلی که دارد تنوع زیادی پیدا کرده و هر روز آلیاژهای بهروزتری فرآوری و تولید میشود به نحوی که امروزه بیش از ۳۵۰۰ نوع از آلیاژهای فولادی در صنعت استفاده میشود که بالای ۷۵% آن در ۲۵ سال گذشته تولید شدهاند و در خدمت صنایع مختلف قرار گرفتهاند.
پیشبینی نقش آینده فولاد در تغییرات جمعیت
با توجه به نظر کارشناسان، جمعیت انسان در قرن حاضر همچنان صعودی خواهد بود و با روند فعلی پیشبینی میشود این جمعیت در سال ۲۰۵۰، به حدود ۱۰ میلیارد نفر برسد. نکته قابل تأمل این است که طی نیم قرن گذشته، نرخ افزایش جمعیت جهان از حدود ۲ درصد به حوالی ۱٫۱ درصد کاهش داشته است. نمودار زیر خلاصه این روند را نشان میدهد.
نشان میدهد در دهههای آینده جمعیت جهان با نرخهای نزولی و صعودی همراه خواهد بود بهنحوی که جمعیت در خاورمیانه و شمال آفریقا افزایشی خواهد بود و کشورهای پاکستان، افغانستان و عراق به عنوان همسایگان مرزی کشور عزیزمان با رشد چشمگیر جمعیت همراه خواهند بود. همچنین هند، نیجریه و مصر نیز بیشترین نرخ افزایش جمعیت را خواهند داشت.
میتوان چنین اظهارنظر کرد که در سدههای پیش هر تحولی در فناوری میتوانست موجب رشد جمعیت بشر شود ولی امروزه با انفجار جمعیتی که رخ داده، این رشد جمعیت است که پیشرفت علم و فناوری را میطلبد به بیان دیگر در سدههای پیش دستیابی بشر به فلزات، آهن، فولاد و رشد فناوری باعث رشد جمعیت شدند ولی امروزه این رشد جمعیت است که تولید فولاد بیشتر را به عنوان نیاز اساسی مطرح میکند. افزایش جمعیت با افزایش نیاز به مسکن، ساخت و ساز، بهبود امکانات ترابری و افزایش قدرت صنعتی، توامان خواهد بود.
پیشبینی شده است تا سال ۲۰۵۰ مصرف فولاد در جهان ۱٫۵ برابر بیشتر از سطح فعلی خواهد شد و این رشد تقاضا عمدتا ناشی از افزایش جمعیت خواهد بود. شاید با توجه به رشد جمعیتی که در خاورمیانه و مخصوصا در همسایگی کشور عزیزمان رخ خواهد داد، فرصت مناسبی برای کشورمان ایجاد می شود چراکه ایران بزرگترین تولیدکننده فولاد در خاورمیانه است و میتواند بخشی از بازار این منطقه را به خود اختصاص دهد.
ثبت دیدگاه