به گزارش کارشناس اخبارفلزات، پروژه لیچینگ مس سونگون از پروژه‌های بزرگ شرکت ملی مس ایران با پیمانکاری شرکت کانی مس در سال ۹۷ در قالب EPC آغاز شده است. میزان محصولات نهایی این واحد سالانه حدود ۳ هزار تن مس کاتدی خواهد بود. عملکرد اجرایی پروژه در بخش مهندسی و اصول پایه کاملا مورد تایید قرار گرفته و تاکنون حدود ۸۰ درصد پیشرفت داشته است و قسمت مهندسی آن نیز تا اوایل سال ۹۹ خاتمه خواهد یافت. این پروژه در بخش خرید هم افزون بر ۱۵ درصد پیشرفت داشته است. با توجه به شرایط کنونی و وجود تحریم‌ها، اجرای پروژه دچار تاخیر شده، با این حال حدود ۳۰ درصد اجرایی شده و پیشرفت داشته و بخش اعظم کار در زمینه هیپ لیچینگ آن با سرعت مناسب و روبه‌جلو پیش رفته است. با توجه به موقعیت جغرافیایی معدن سونگون که در شرایط اقلیمی و جوی خاصی قرار دارد، عملیات خاکی با سرعت بیشتری انجام شده و در بخش عمرانی و معماری بیش از ۳۰ درصد پیشرفت داشته است.
شرکت‌هاي داخلي و خارجي دخيل در پروژه ليچينگ مس سونگون
با توجه به طراحی و محل قرارگیری هیپ تنها شرکت خارجی انگلیسی نات‌ایزآلد به‌عنوان مشاور در این پروژه مشارکت داشته است و به‌دلیل وجود تحریم‌ها در حال حاضر با شعبه این شرکت مستقر در آفریقای جنوبی این همکاری ادامه دارد. در این پروژه، شرکت مشاور در ناحیه هیپ یا معدنی خارجی بوده و دیگر بخش‌های آن ۱۰۰ درصد داخلی است.
حجم سرمايه‌گذاري‌ها و بازگشت سرمايه
پروژه پیش از اقدام مورد ارزیابی‌های دقیق اقتصادی قرار گرفته است. با توجه به مسائل بنیادین، این پروژه اهداف مشخصی مانند تولید سالانه حدود یک تا ۲ میلیون تن خاک اکسیدی در معدن مس سونگون را در دستور کار خود قرار داده که با محدودیت‌هایی مانند کم عیار بودن مس محتوی مواجه است.
در معدن مس سونگون، ماده معدنی مس سولفیدی و اکسیدی در کنار هم هستند؛ بنابراین اگر تولید سولفیدی را افزایش دهند، در راستای آن اکسیدی‌ها هم باید استخراج شوند. علاوه براین، مس کم‌عیار مورداستفاده کارخانه تغلیظ قرار نمی‌گیرد و باید فضایی تعبیه شود تا بتوان تولیدات آن را به‌صورت دامپ نگه‌داری کرد. به‌جز سولفیدی‌ها که به کارخانه انتقال داده می‌شوند باید ماده معدنی بخش اکسیدی نیز به همین ترتیب برنامه‌ای داشته باشند. در حال حاضر، محدوده مذکور ۲۰ میلیون تن خاک دپو شده دارد و با توجه به حجم خاک تولیدشده نرخ بازگشت سرمایه پروژه بر مبنای اطلاعات و استخراج معدن تهیه شده است. پروژه لیچینگ برای رسیدن به استحصال نیازمند یک سرمایه اولیه است. با اجرای این پروژه، از سال اول یا حدود ۱۸ ماه بعد هزینه خود کارخانه تأمین می‌شود و از ماه نوزدهم و بیستم به سوددهی خواهد رسید.
ظرفيت توليد محصولات
کارخانه به نحوی طراحی‌شده که با تجهیزات موجود حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد قابلیت افزایش ظرفیت دارد. افزایش تولید به قسمت معدنی وابستگی دارد و مربوط به بخش هیپ است. شرکت ملی مس می‌تواند با تعریف پروژه هیپ‌های متعدد، مانند معادن مشابه، تعداد هیپ‌ها را افزایش دهد و محلول باردار و پرعیار را وارد کارخانه کرده و در نتیجه کاتد بیشتری تولید کند. گفتنی است که کارخانه ظرفیت کافی و طول عمر مطلوبی دارد، درحالی‌که طول عمر هیپ (سازه‌فروشی) محدود است.
تکنولوژي‌هاي مورداستفاده براي پيشبرد اهداف
شرکت کانی مس به‌عنوان نخستین شرکت توانسته پروژه لیچینگ میدوک را که وابسته به شرکت ملی مس است در سال ۸۹ اجرایی کند. در آن زمان شرکت اف‌ال اشمیت (FLSmidth) به‌عنوان صاحب تکنولوژی در این زمینه به شرکت کمک می‌کرد. در زمینه بومی‌سازی نیز این شرکت درصدد است برای افراد بومی که قابلیت فراگیری و کسب تجربه را دارند، پس از پیشرفت ۹۰ درصدی کار، یک دوره ۴ ماهه آزمایشی برگزار کند تا طی آن این دانش نه تنها در ساخت و سازندگی پروژه، بلکه در حوزه بهره‌برداری هم به تکنسین‌ها و کارشناسان بومی منتقل شود.
ليچينگ سونگون، نخستين هيپ دره‌اي
شرکت کانی مس به‌عنوان پیمانکار، پیشنهاد‌هایی به کارفرما در زمینه استفاده از ذخایر کم‌عیار ارائه می‌دهد که بهره‌برداری از این نظرات به نظر کارفرما بستگی دارد و در ادامه پیش‌نیازهای لازم برای تعریف پروژه به شرکت ملی مس ارائه می‌شود. طرح‌هایی هم درباره استحصال از زهاب خروجی رودخانه پایین‌دست مس سونگون که به سمت رود ارس می‌رود، ارائه‌شده است. این زهاب توده اکسیدی با قابلیت انحلال در آب دارد؛ بنابراین سالانه مقدار زیادی از عیار مس از بین می‌رود و وارد آب‌های زیرزمینی یا سطحی می‌شود. لیچینگ سونگون جزو نخستین پروژه‌هایی است که در قالب هیپ دره‌ای در ایران اجرا می‌شود. این کار که به نوعی دانش جدیدی است، تجربه ارزنده‌ای برای شرکت ملی مس به‌همراه خواهد داشت، زیرا شرایط این هیپ با دیگر هیپ‌های موجود در کشور متفاوت است.
شيوه‌‌هاي استحصال مس در ايران و جهان
فلوتاسیون یکی از روش‌های استحصال مس است که برای خاک‌های سولفیدی مورداستفاده قرار می‌گیرد، درحالی‌که خاک‌های اکسیدی به دو یا سه روش قابلیت استحصال دارند. اگر خاک‌های اکسیدی از عیار بالایی برخوردار باشند از روش تانک لیچینگ استفاده می‌شود و در این حالت دیگر نیازی به استفاده از روش هیپ نیست. اما در مواردی که عیار مس خاک‌های اکسیدی، کمتر از یک درصد باشد، روش تانک لیچینگ کاربردی نخواهد بود؛ درنتیجه روش هیپ مورداستفاده قرار می‌گیرد. براساس نمونه‌های تهیه‌شده از بازدیدهای میدانی محدوده معدنی سونگون، عیار خاک این معدن بالاتر از نیم درصد گزارش نشده؛ بنابراین بهترین روش برای استحصال خاک‌های اکسیدی آن، روش هیپ است.
تعداد اندکی از کشورها در سطح جهان تولیدکننده مس هستند که با توجه به نوع خاک (عیار خاک) و خوراک ورودی، از روش‌های استحصال مذکور بهره می‌برند. کشورهای چین و شیلی جزو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس جهان به‌شمار می‌آیند و ایران نیز به‌دلیل قرارگیری روی کمربند مس از جایگاه جهانی مطلوبی در تولید مس برخوردار است. نحوه انتخاب روش استحصال مس به پارامترهای مختلفی از قبیل امکان‌سنجی و شناسایی مراحل اولیه اکتشاف، عیار خاک، نرخ بازگشت سرمایه، طول عمر معدن، مسائل اقتصادی و… بستگی دارد.
مجموعه اقدامات پروژه ليچينگ سونگون در راستاي حفاظت از محيط‌زيست
در پروژه لیچینگ، نفوذ محلول‌های اسیدی (اسیدسولفوریک غلیظ) در صورت پارگی یا نشت خطوط منجر به آلودگی آب‌های سطحی و زیرسطحی (آلاینده‌های زیست‌محیطی) می‌شود. مدیریت شرکت ملی مس ایران و مس سونگون حساسیت ویژه‌ای در زمینه حفاظت از محیط‌زیست دارند و در این راستا پیمانکاران را مجاب و ملزم به رعایت مسائل زیست‌محیطی کرده‌اند. شرکت ملی مس ایران با پرداخت هزینه بیشتر برای خریداری لاینرهای قطور (قطر ۵/۲) و استفاده از GCL و ژئوتکستایل به‌منظور جلوگیری از نفوذ و نشت محلول‌های اسیدی نقش خود را در زمینه حفاظت و صیانت از محیط‌زیست ایفا کرده و در امر حفاظت از محیط‌زیست همه تمهیدات لازم در نظر گرفته شده است و جای نگرانی نیست. در این پروژه بهترین مواد و تکنولوژی روز دنیا توسط نیروهای داخلی تأمین شده‌اند و کمک شایانی به چرخه اقتصادی کشور شده است.
ثبت دیدگاه