بررسی مقوله تحقيق و توسعه و ارتباط آن با صنايع داخل کشور از اين حيث اهميت دارد که اين مقوله می‌تواند مزيت‌ها و چالش‌های صنايع را تبيين کند. به نظر می‌رسد که برخی از شرکت‌های بزرگ در ايران به مرور زمان، با تکيه بر تکميل ساختارها و فرايندهای توليد، به قابليت‌های مناسبی در زمينه «R&D» دست يافته‌اند. شرکت فولاد اکسين خوزستان نيز، با پيروی از تجربيات ساير شرکت‌ها و دستاوردهای موفق در مسير توليد، امروزه به عنوان يک شرکت پيشرو در اين زمينه شناخته می‌شود. اين در حالی است که فولاد اکسين تا پيش از اين و از ابتدای تاسيس شرکت تا اواسط دهه نود شمسی، همچنان در چم‌وخم شکل‌گيری ساختارهای پژوهشی بود که اين مهم طی سال‌های اخیر و اولويت‌بخشی به اين واحد، جهشی خيره‌کننده يافت. براي تصديق سخن فوق می‌توان به نقشه استراتژيک شرکت اشاره داشت که سه بند مهم آن به موضوع «R&D» و الزام در تحقق اهداف آن اشاره دارد.
کارنامه موفق واحد تحقيق و توسعه اکسين
در دو سال گذشته، با تدوين استراتژی‌های مشخص، امکان تعريف پروژه‌هايی فراهم شد که به عنوان کلان‌پروژه شناخته مي‌شدند. هدف از اجراي اين کلان‌پروژه‌ها، افزايش بهره‌وری، کاهش قيمت تمام‌شده محصول، کاهش ضايعات و ارتقای ايمنی بود. اِعمال تحريم‌های بين‌المللی و افزايش نرخ ارز دو مولفه مهمی هستند که دسترسی به تجهيزات و تکنولوژی مورد نياز نوآوری در توليد را به حداقلِ ممکن و در مواردی به صفر رسانده‌اند. وجود چنين مسائلی باعث شد که مديريت ارشد شرکت، با اهميت دادن به بخش «R&D»، اهداف استراتژيک بومی‌سازی (دانش فنی، طراحی، ساخت و استقرار) را در اولويت برنامه‌های خود قرار دهد.
دومين پروژه پژوهشی، اندازه‌گيري ابعاد در ورق‌های فولادی است که نرخ بازگشت سرمايه بسيار بالايی دارد. البته پروژه فوق جزو پروژه‌هاي استراتژيک و مهم مجموعه به حساب می‌آيد. اين پروژه، مانند پروژه‌های پيشين، از طريق شرکت‌های دانش‌بنيان داخلی، به طور کامل طراحی شده و در حال انجام است و پس از طی مراحل نهايی آن، در مدار توليد مورد استفاده قرار می‌گيرد.
نگاه فرامرزی اکسين به «R&D»
در گذشته، فعاليت‌هاي مربوط به بومی‌سازی در شرکت فولاد اکسين به واحد ساخت (زيرمجموعه واحد خريد و پشتيباني) سپرده می‌شد، اما با اتخاذ تدابير جديد، مسئوليت بومي‌سازی به واحد تحقيق و توسعه واگذار شد تا از اين طريق بتوان پيش‌زمينه نوآوری و رشد توليدات داخلی را فراهم کرد.
پس از تغيير و تحولات در زمينه بومی‌سازی و واگذاری آن به واحد تحقيق و توسعه، ابتدا دستورالعملي طراحي و تدوين شد تا از اين طريق، الزامات عملی برای اجرای پروژه‌های اين بخش فراهم شود. اگر تصوير واحد «R&D» در گذشته مصداق جمله «باری به هر جهت» بود، امروزه يک متغير مهم و دارای برنامه به حساب می‌آيد.
از طرف ديگر، وقتی افزايش نرخ ارز و نيز اِعمال ناجوانمردانه تحريم‌های همه‌جانبه را در کنار متغيری به نام آماده‌به‌کاری خط توليد قرار دهيد، ابتدا به حياتی بودن اين متغير در پيشبرد برنامه‌های توسعه‌ای پی خواهيد برد. بنابراين وقتی از حياتی بودن متغير آماده‌به‌کاری سخن گفته می‌شود، نبايد از ياد برد که با توقف هر يک ساعت از خط توليد (به هر علتی)، ميلياردها تومان زيان به شرکت تحميل خواهد شد. برای اينکه شرکت‌ها، به‌ويژه فولاد اکسين خوزستان، متحمل چنين زيان هنگفتی نشوند، بايد در تامين قطعات و تجهيزات مورد نياز خط توليد، سرعت را چاشنی دانش کنند تا از اين طريق، رونقی روباره به برنامه‌های توسعه‌ای ببخشند. براي تحقق اين موضوع ابتدا لازم است که سياست‌های کلان، به‌ويژه در شرايط تحريم، به سمت حمايت همه‌جانبه از فرايند بومی‌سازی توسط واحدهای «R&D» سوق پيدا کنند. البته اين امر در شرکت اکسين با استقبال همه‌جانبه شخص مديرعامل و هيیت‌مديره محترم همراه شده است.
پروژه‌های بومی‌سازی
در زمينه بومی‌سازی، سه پروژه کلان در نظر گرفته شده است که همه آن‌ها اسنادی بالادستی و قابل‌اتکا در اهداف استراتژيک محسوب می‌شوند. «فلومتر» نام پروژه نخست درج‌شده در اهداف استراتژيک شرکت است که عمده کار آن به اندازه‌گيری دبی برمی‌گردد. اين دستگاه ۱۱۴ نقطه نصبی در خط توليد دارد که سابقا به ميزان ۹۷ درصد از آلمان وارد کشور می‌شد. با شروع تحريم‌‌ها، سياست کلان مجموعه به سمتی حرکت کرد که اين پروژه به صورت مشارکتی و با همکاری شرکت‌های دانش‌بنيان پيش رفت و به‌زودی فرايند نصب آن آغاز خواهد شد.
کنترل ولوها و مگنت‌های جرثقيل‌ها نام دو پروژه ساخت قطعات مورد نياز در خط توليد است و واحد متقاضی اين دو کالا واحد مکانيک شرکت فولاد اکسين خوزستان است. با اين حال، اشاره به دستاوردهای کلی شرکت طی دو سال گذشته خالی از لطف نيست و بايد اذعان داشت که طی مدت مذکور، بيش از سی قلم کالای استراتژيک و غيراستراتژيک در فولاد اکسين بومی‌سازی شده است.
چالش‌های پیش رو
اگر نگوييم بزرگ‌ترين چالش، اما مهم‌ترين چالش واحدهای تحقيق و توسعه را می‌توان پذيرفته نشدن آن به عنوان يک ضرورت حياتی در شرکت‌های بزرگ فولادی عنوان کرد. اگر شرکت‌های بزرگ در راستای توجه به موضوعات واحد «R&D»، آن‌ها را به عنوان پروژه‌ها و طرح‌های سرمايـه‌ای در نظـر بگيرند، تضمينی براي رشد و توسعه شرکت‌ها در بلندمدت خواهد بود. از طرف ديگر، بايد در نظر داشت که شرکت‌های دانش‌بنيان، به عنوان عمده شرکت‌های فعال در موضوع «R&D» و بومی‌سازی دانش تجهيزات و تکنولوژی توليد، سرمايه در گردش زيادی ندارند و در اين زمينه لازم است تا شرکت‌های بزرگ مشارکتی جدی در ريسک آن‌ها داشته باشند. با اين حال، بی‌ثباتی قيمت‌ها و فرسايشی شدن تاييد فرايندها در راهروهای اداری سازمان‌های مربوطه دو عاملی هستند که چالش‌های مهم اين بخش محسوب می‌شوند. شرکت فولاد اکسين خوزستان، با اتخاذ راهبردهای مناسب در اين زمينه، توانسته است الگوی نسبتاً مناسبي برای واحدهای «R&D» داخل کشور به وجود آورد.
حکايت شرکت دانيلی
بايد توجه داشت که کارخانه فولاد اکسين، به عنوان يک کارخانه «High Tech»، استاندارد «۲ LEVEL» را به طور کامل در اختيار دارد. راه‌اندازی اين کارخانه توسط شرکت دانيلی صورت گرفت. اين شرکت در ابتدا، برای انجام تست، مقدار محدودی ورق فولادی توليد کرد و تمام آن را در اختيار شرکت اکسين قرار داد. البته پس از نصب و راه‌اندازی کارخانه و به دنبال شروع تحريم‌های بين‌المللی، اين شرکت ايران را ترک کرد و از انتقال کامل دانش فني در کنار خدمات ذکرشده امتناع ورزيد. با اين حال و بر اساس مفاد قرارداد وضع‌شده مابين شرکت فولاد اکسين و شرکت دانيلي، قرار بود تعدادي از پرسنل فولاد اکسين به ايتاليا بروند و زير نظر متخصصان شرکت فوق، آموزش کامل ببينند که اين برنامه در پروسه‌ای کوتاه و برای نزديک به ۱۵۰ نفر انجام شد.
داستان شرکت دانيلی نشان می‌دهد که دستاوردهاي بزرگ امروز در شرکت فولاد اکسين حاصل دسترنج و دانش بومی اين شرکت به حساب می‌آيد. بنابراين فولاد اکسين، با طی کردن اين روند سخت و طاقت‌فرسا در کنار عزم راسخ برای تحقق برنامه‌های توسعه‌ای، فرايند بومی‌سازی را به يک امر اجتناب‌ناپذير تبديل کرده است، به طوری که بسياری از شرکت‌های بزرگ، شرکت فولاد اکسين خوزستان را نمونه‌ای موفق در زمينه بومی‌سازی قطعات مورد نياز خط توليد می‌دانند.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه