در دنیای رقابت، شرکت‌ها در تلاش برای به دست آوردن هر گونه مزیت نسبت به سایر رقبا هستند. عوامل ایجاد مزیت با توجه به شرایط فضای کسب‌وکار در هر دوره تغییر می‌کنند. در شرایط کنونی، دانش از مهم‌ترین منابعی است که به سازمان‌ها قابلیت حضور در فضای رقابتی را می‌دهد، به طوری که از آن به عنوان ارزشمندترین دارایی نامشهود سازمان یاد می‌کنند. هرچه این دارایی توسعه یابد، سبب ارزش‌آفرینی بیشتر برای ذی‌نفعان سازمان می‌شود. برای مدیریت بهتر این سرمایه، مفهومی مدیریتی به نام مدیریت دانش ابداع و تعاریف گوناگونی برای آن ارائه شده است. برخی مدیریت دانش را فرایند شناسایی، کسب و توسعه یا ایجاد، نگهداری و به‌کارگیری دانش مناسب در زمان مناسب توسط فرد مناسب در سازمان می‌دانند.
بنابراین هر قدر بتوان دانش مورد نیاز برای بهبود و ارتقای فرایندها را به‌موقع شناسایی و کسب کرد و برای افراد مشغول به کار در فرایند به اشتراک گذاشت و از طرف دیگر، دانش و تجربه‌ای که در حین اجرای فرایندها به دست می‌آید را به‌خوبی مستند و نگهداری کرد و در اختیار سایر افراد درگیر قرار داد، از طریق جلوگیری از دوباره‌کاری‌ها و ارتقای دانش و توانمندی کارکنان، خروجی فرایندها بهبود و بهره‌وری آن‌ها ارتقا می‌یابد.
چهار حوزه استراتژی پياده‌سازی مديريت دانش
به طور کلی، برای اینکه سازمان بتواند در پیاده‌سازی مدیریت دانش به بلوغ لازم برسد، باید در حوزه‌های استراتژی، فرایند، کارکنان، IT و محتوا، رویکردهای مورد نظر را طراحی و اجرا کند.
نکته مهم برای موفقیت سازمان در پیاده‌سازی مدیریت دانش، توجه به رشد متوازن همه این ابعاد در سازمان است. برای مثال، اینکه صرفا به ابزارها و سیستم‌هایی از جنس IT مانند پورتال مدیریت دانش در یک سازمان توجه شود، بدون توجه به فرهنگ کاری سازمان و یا بدون شناسایی اولویت‌ها و استراتژی‌ها در مدیریت دانش، طبیعتا اثربخشی لازم ایجاد نمی‌شود. در شرکت فولادمبارکه، با یادگیری از الگوی سطح بلوغ «APQC» در همه ابعاد ذکرشده، رویکردهایی تعریف و اجرا شده است. برای مثال، فرایندهای مدیریت دانش در سازمان تعریف و شاخص‌های کنترلی مرتبط تعیین شده‌اند.
در حوزه استراتژی، پس از تحلیل اطلاعات مبتنی بر نقشه دانش و نظرسنجی فرهنگ دانشی، دریافت بازخورد از کارکنان و ارزیابی‌های بیرونی، تحلیل خواسته‌های سایر ذی‌نفعان و بررسی نقشه استراتژی کسب‌وکار، استراتژی‌های مدیریت دانش سازمان تعیین می‌شوند. برخی از استراتژی‌های مدیریت دانش در شرکت فولادمبارکه عبارت‌اند از: توسعه تسهیم دانش در گروه فولاد و تسهیل انتقال تجارب بین واحدها با توجه به توسعه‌های گروه فولادمبارکه در کل ایران، تعیین ریسک‌های دانشی در فرایندها با توجه به بازنشستگی عده‌ای از کارکنان و تعیین رویکردهای مستندسازی درس‌آموخته‌ها در پروژه‌های توسعه‌ای شرکت با توجه به توسعه‌های انجام‌شده در گذشته و برنامه‌های توسعه در آینده. در حوزه IT تلاش شده است تا از طریق ایجاد زیرساخت شبکه و ارتباط بین سیستم‌های اطلاعاتی، دسترسی به دانش و ارتباط بین واحدها و افراد سازمان تسهیل شود.
در حوزه کارکنان و رهبری، از طریق ایجاد ساختار کمیته‌های تحول با حضور رهبران سازمان، تعیین سیاست‌ها و تامین منابع و زیرساخت‌های لازم برای مدیریت دانش انجام می‌شود. همچنین با ایجاد رویکردهایی مانند پروژه‌های حل مسئله، نظام پیشنهادها و نظام ثبت تجارب، سعی در توسعه کار تیمی و مشارکتی به منظور روان‌سازی جریان دانشی و یادگیری در سازمان وجود دارد.
مهم‌ترین نکته در زمینه اکتساب و جمع‌آوری دانش، شناسایی دانش مورد نیاز و اولویت‌بندی آن است. اگر این مرحله به‌خوبی انجام نشود، ممکن است سبب هدررفت منابع و اثربخشی پایش اکتساب دانش در سازمان شود. در فولاد مبارکه، از دو روش برای شناسایی دانش مورد نیاز و اولویت‌بندی آن استفاده می‌شود.
در روش اول که در فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان اتفاق می‌افتد، با استفاده از تحلیل منابع و قابلیت‌ها، منابع و قابلیت‌های موجود و مورد نیاز دانشی سازمان شناسایی و متناسب با آن، استراتژی و برنامه‌های مورد نیاز تدوین می‌شوند.
در روش دوم و از طریق نقشه دانش فرایندی، پس از شناسایی دانش مورد نیاز هر فرایند، با استفاده از روش ارزیابی دانش، آن دانش مورد نیاز شناسایی و اولویت‌بندی می‌شود. پس از آن، متناسب با ماهیت دانش، از روش‌هایی مانند پروژه‌های تحقیقاتی، طراحی دوره آموزشی، خدمات مشاوره‌ای، پروژه‌های مهندسی و پروژه‌های بهبود، برای کسب دانش و پر کردن خلا دانشی اقدام می‌شود.
مديريت دانش در فولادمبارکه
فولادمبارکه، با توجه به استراتژی‌های خود و همچنین ارتقای قابلیت‌های سازمانی، همواره با حضور در نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و همایش‌های داخلی و بین‌المللی، تعریف پروژه‌های مشترک با تامین‌کنندگان و مشتریان و ایجاد انجمن‌های تخصصی، سعی در ایجاد فضای تبادل دانش با کلیه ذی‌نفعان و صاحب‌نظران داشته است.
شرکت فولادمبارکه، به عنوان یکی از رسالت‌های اصلی خود، کلیه فعالیت‌های تحقیق و توسعه را به صورت دانش‌محور تعریف کرده است که این فعالیت‌ها مبنا و پایه همکاری و ارتباط نزدیک با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های علمی و تحقیقاتی ملی و بین‌المللی محسوب می‌شوند. ماموریت واحد تحقیق و توسعه شرکت فولادمبارکه انجام تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای در سطح شرکت و فراشرکت به منظور توسعه فرایندها و فناوری فولاد، کمک به رفع مشکلات فناورانه، تعالی عملیات و گسترش دانش سازمانی شرکت فولادمبارکه اصفهان است.
خلاصه‌ای از فعالیت‌های تحقیقاتیِ انجام‌شده یا در حال انجام به منظور خلق دانش در شرکت فولادمبارکه عبارت‌اند از: تامین خدمات پژوهشی و دانش‌بنیان شرکت با همکاری بیش از ۱۲۰ دانشگاه، مرکز تحقیقاتی و شرکت دانش‌بنیان، اجرا و خاتمه یک هزار و ۱۲۰پروژه تحقیقاتی کاربردی، جلب مشارکت فعال کارکنان دانشی سازمان در سطوح مختلف کارشناسی و مدیریتی در انجام فعالیت‌های پژوهشی، به‌روزرسانی سند راهبردی تحقیق و توسعه با رویکرد نوآوری باز و تجاری‌سازی، تاسیس پژوهشکده فولاد تقاضامحور با مشارکت دانشگاه صنعتی اصفهان و تدوین سند راهبردی آن به منظور ارائه خدمات دانش‌بنیان در راستای طراحی محصولات شرکت فولادمبارکه و همچنین مباحث اقتصاد چرخشی، تاسیس مرکز نوآوری و توسعه فناوری گروه فولادمبارکه برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های حوزه فولاد، تاسیس مرکز نوآوری تحول دیجیتال گروه فولادمبارکه مشترک با دانشگاه تهران و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برای ایجاد و کسب دانش مرتبط با حوزه جدید اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی، اعطای اعتبار ویژه پژوهشی (گرنت) به استادان دانشگاه به منظور حمایت از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی و ترغیب دانشجویان دانشگاه‌ها به تحقیق، کسب و ارتقای دانش در حوزه فولاد.
کارکنان ارکان اصلی یک سازمان دانش‌محور هستند و در چرخه مدیریت دانش، موضوع تسهیم و اشتراک‌گذاری دانش از اهمیت بالایی برخوردار است. در شرکت فولادمبارکه، از رویکردهای متنوعی برای ایجاد فضای اشتراک‌گذاری و انتقال دانش استفاده می‌شود. بعضی از این رویکردها عبارت‌اند از: ایجاد پرتال مدیریت دانش که به عنوان یک پایگاه دانشی، امکان انتشار و دسترسی به منابع متنوع دانش در سازمان را در میان کارکنان فراهم می‌کند، تدوین و انتشار کتاب‌ها، مجلات و جزوات دانشی در زمینه‌های مختلف که با مشارکت کارکنان خبره در هر حوزه تهیه می‌شود و در اختیار سایر افراد قرار می‌گیرد، استفاده از کارکنان خبره به عنوان مدرس داخلی به منظور طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی عملیاتی و انتقال دانش از کارکنان خبره به سایر افراد و وجود سیستم کنترل مستندات و مدارک که امکان دسترسی کلیه کارکنان به دستورالعمل‌ها و گردش کارهای مربوط به فعالیت آن‌ها را فراهم می‌کند.
تشکیل انجمن‌های تخصصی و تیم‌های حل مسئله، که امکان اشتراک‌گذاری دانش در بین افراد به منظور حل مسائل و چالش‌های سازمان را تسهیل می‌کند، از دیگر رویکردهای سازمان در این حوزه است. در زمینه نیروهای جدیدالورود، امکان جذب این افراد پیش از بازنشستگی نفرات قبلی فراهم شده و آموزش حین کار و آموزش دستورالعمل‌های کاری توسط نفرات خبره از جمله رویکردهای سازمان در زمینه انتقال دانش به این افراد است.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه