ایده تمرکززدایی از تولید فولاد در کشور و نقشآفرینی صنایع بزرگ در مناطق محروم، از رایجترین الگوهای توسعه کشور بوده است. سیاستگذاران همواره موتور محرکه تولید را در ایجاد صنایع و طرحهای صنعتی در مناطق کمبرخوردار میدانند و فولاد، یکی از کلیدیترین و پرکششترین صنایع در این زمینه بوده است. یکی از مهمترین مواد اولیه صنعت فولاد که تولید آن طی سالهای اخیر در کانون توجه قرار گرفته است، آهن اسفنجی محسوب میشود؛ اگرچه تولید این ماده اولیه با پیشرفت قابل توجهی همراه بوده است اما تولیدکنندگان آهن اسفنجی در کشور، با چالشهای مختلفی مانند قطعی گاز و همچنین افزایش قیمت بیرویه آن مواجه بودهاند. مجتمع فولاد غدیر نیریز، یکی از هشت طرح فولاد استانی تولید آهن اسفنجی و فولادسازی دولت در راستای استراتژی توسعه غیرمتمرکز فولاد بوده است. این مجتمع با هدف تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی و یک میلیون تن فولاد در استان فارس و شهرستان نیریز احداث شده و به بهرهبرداری رسیده است. علیرغم مشکلات موجود در تامین گاز مورد نیاز واحدهای فولادی، کیفیت آهن اسفنجی تولیدشده در این مجتمع با MD معادل ۹۲٫۳۲ درصد، بالاتر از نمونه مشابه سایر مجتمعها قرار دارد و در بورس کالای ایران عرضه میشود. علاوهبراین، بهرهبرداری از پروژه فولادسازی و همچنین سرعتبخشی و تکمیل پروژه گندلهسازی مجتمع فولاد غدیر نیریز، سالی پرکار را برای این مجتمع فولادی کشور رقم زده است. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» گفتوگویی با محسن مصطفیپور، مدیرعامل مجتمع فولاد غدیر نیریز تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
در خصوص تاریخچه مجتمع فولاد غذیر نیریز توضیحاتی ارائه بفرمایید.
مجتمع فولاد غدیر نیریز، یکی از هشت طرح تولید آهن اسفنجی و فولادسازی در کشور است که در سال ۱۳۸۶ با هدف تمرکززدایی از تولید فولاد در سطح کشور توسط شرکت ملی فولاد ایران (به نمایندگی از ایمیدرو) در شهرستان نیریز پایهگذاری شد. اجرای این پروژه در سال ۱۳۹۲ با مشارکت ۶۵ درصدی هلدینگ صنایع و معادن غدیر، شتاب بیشتری به خود گرفت و در سال ۱۳۹۶، واحد احیا مستقیم مجتمع با ظرفیت اسمی تولید ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی به بهرهبرداری رسید. فاز دوم مجتمع با راهاندازی کارخانه تولید فولاد با ظرفیت سالانه یک میلیون تن، اوایل سال ۱۴۰۲ به بهرهبرداری خواهد رسید. همچنین پروژه گندلهسازی مجتمع با ظرفیت سالانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن نیز به سرعت در حال تکمیل بوده و در حال حاضر، از پیشرفت فیریکی بیش از ۳۰ درصدی برخوردار است.
مجتمع فولاد غدیر نیریز چه عملکردی در حوزه تولید طی سال جاری به ثبت رسانده است؟
علیرغم مشکل قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان که برای تمام مجتمعهای فولادی وجود داشت، توانستیم میزان تولید پیشبینی شده در برنامه مجتمع را مطابق با بودجه در نظر گرفته شده محقق سازیم. این مشکلات با حمایتهای لازم از جانب سازمانها و مسئولان ذیربط به ویژه استاندار فارس و نماینده شهرستان نیریز در مجلس شورای اسلامی مرتفع شد. با افزایش سه هزار درصدی سرمایه مجتمع که با حمایت سهامداران در مجمع عمومی فوقالعاده به ثبت رسید، توانستیم توان مالی مجموعه جهت اجرای طرحهای توسعهای را تقویت کنیم. در سال گذشته، توانستیم یک هزار میلیارد تومان اوراق مرابحه منتشر کنیم که با استقبال بازار سرمایه مواجه شد. در ادامه جهت اجرای بخشی از پروژههای شرکت، از این منابع استفاده کردیم. در مجموع میتوان گفت سال ۱۴۰۱ بر اساس مدل خاصی که بر اساس نوع دیدگاه و فرهنگ مشترک بین ارکان مجتمع فولاد غدیر نیریز ایجاد شده، سالی موفق همراه با دستاوردهای بزرگ بوده است.
ارزیابی شما از اهمیت تامین پایدار گاز در تولید آهن اسفنجی چیست و افزایش قیمت گاز، چه تاثیری بر عملکرد فعالان این بخش داشته است؟
برخی بر این باورند که گاز، تنها به عنوان یک نیروی پیشران در کارخانجات تولید آهن اسفنجی مورد استفاده قرار میگیرد؛ در صورتی که گاز، خوراک و ماده اولیه مورد نیاز تولید آهن اسفنجی محسوب میشود. این بدان معناست که علاوه بر گندلهای که در تولید آهن اسفنجی استفاده میشود، گاز هم باید به میزان کافی تامین شود. بنابراین عدم تامین گاز به میزان لازم، اساسا منجر به تعطیلی کارخانجات تولید آهن اسفنجی خواهد شد. بنابراین گاز به عنوان یک خوراک در کارخانجات تولید آهن اسفنجی، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. برای مثال، اگر میزان گاز مورد نیاز مجتمع ما برای تولید آهن اسفنجی ۵۴۰ هزار مترمکعب باشد و اگر کمتر از این میزان مثلا ۵۰۰ هزار مترمکعب گاز به مجتمع ما تخصیص داده شود، همین میزان کمبود اندک هم منجر به تعطیلی خط تولید مجموعه خواهد شد. بنابراین اگر میزان پایداری گاز در کارخانجات آهن اسفنجی وجود نداشته باشد، تولید هم امکانپذیر نخواهد بود. از سوی دیگر، از آنجایی که میزان مصرف گاز تولیدکنندگان آهن اسفنجی بسیار قابل توجه است، افزایش قیمت گاز بخش عمدهای از درآمد و سود حاصل از فروش یک مجموعه را تحتالشعاع خود قرار خواهد داد. در سال گذشته، تقریبا با حدود ۸۰۰ درصد افزایش قیمت گاز مواجه شدیم و اگر قرار باشد سال آینده نیز نرخ گاز به همین شکل افزایش پیدا کند، باز هم با از دست دادن سود قابل توجهی مواجه خواهیم شد. زمانی که درآمد و سود مجتمع کاهش پیدا کند، سرعت پیشرفت و اجرای طرحهای توسعهای با افت قابل توجهی همراه و به دنبال آن، اجرای مسئولیتهای اجتماعی هم دشوار خواهد شد.
مجتمع فولاد غدیر نیریز چه تمهیداتی به منظور مدیریت مصرف گاز اندیشیده است؟
واقعیت امر این است که بحث گاز با برق کاملا متفاوت است و ما نمیتوانیم اقدامات چندانی در این زمینه انجام دهیم. برای مثال، در حوزه برق، امکان احداث یک نیروگاه در قالب تفاهمهای احداث نیروگاههای خود تامین وجود دارد اما در حوزه گاز، کلیه امور در اختیار دولت است و تولیدکنندگان چارهای جز تبعیت از تصمیمات حاکمیتی ندارند. باید توجه داشت که عمده مصرف گاز کشور در بخش خانگی است؛ بنابراین اگر فرهنگسازی مناسبی در این زمینه صورت پذیرد و تعامل خوبی بین مردم و دولت برقرار شود، الگوی مصرف گاز هم اصلاح خواهد شد. همچنین مردم باید بپذیرند که تبعات قطعی گاز در منازل، به مراتب کمتر از قطعی گاز در واحدهای صنعتی است. ایجاد یک فرهنگ مشترک میان مردم و دولت، به بهبود مصرف گاز منجر خواهد شد و این مسئله در حال حاضر در کشورهای توسعهیافته دیده میشود. بنابراین اگر بپذیریم که در شرایط اضطرار، تامین گاز بخش صنعتی به تامین گاز بخش خانگی ارجحیت داده شود، به زودی شاهد نتایج مثبت آن در تولید و اقتصاد کشور خواهیم بود. علاوهبراین، اجرای امور زیرساختی و تکنولوژیکی در صنعت گاز توسط سازمانهای ذیربط نیز میتواند تاثیر شگرفی در این زمینه داشته باشد.
در راستای اجرای مسئولیتهای اجتماعی، مجتمع فولاد غدیر نیریز چه رویکردهای زیستمحیطی را در نظر گرفته است؟
مجتمع فولاد غدیر نیریز، همواره رعایت استانداردهای زیستمحیطی را فراتر از یک الزام حقوقی و قانونی به عنوان فرصتی برای تنظیم رابطه خود با طبیعت و اقلیم میداند و از این رو، فراتر از رویههای استانداردهای اجباری، مجموعهای از استانداردها، مطالعات و رویههای نظارتی برای ارزیابی و مدیریت نحوه تاثیرگذاری فعالیت مجتمع بر محیط زیست اطراف را در دستور کار قرار داده است. حصول اطمینان از بهرهبرداری کافی، تاثیرگذاری مسئولانه و تضمین ایجاد تعادلی پایدار و مولد میان صنعت، طبیعت و جامعه، اساس رویکردهای زیستمحیطی مجتمع فولاد غدیر نیریز است. این مجتمع موفق به اخذ گواهینامههای محیط زیستی ( ISO5001) استقرار سیستم مدیریت انرژی، (ISO16000) معاینه فنی بازرسی موتورخانه، (ISO14001) سیستم مدیریت محیط زیست و گواهینامه صنعت سبز شده است. در راستای ادای دین به طبیعت اطراف، مجتمع فولاد غدیر نیریز احداث ۲۵ هکتار فضای سبز با تکیه بر گیاهان مقاوم به خشکی و سازگار با اقلیم منطقه و احداث ۱۰ هکتار فضای سبز در محوطه مجتمع را در دستور کار قرار داده است. مشارکت در بهبود چرخه آب منطقه با تامین مالی انجام مطالعات اولیه پروژه و تهیه طرح توجیهی و فنی فروش پساب تصفیهخانه شهر نیریز به روش بیع متقابل، از دیگر اقدامات زیستمحیطی شاخص مجتمع بوده است. ایجاد کمربند سبز برای مهار باد با تکیه بر گیاهان مقاوم به خشکی و سازگار با اقلیم منطقه، مشارکت در نگهداشت ۵۰ هکتار باغ دانشگاه آزاد نیریز و مشارکت در فعالیتهای ترویجی و آموزشی نیز از دیگر اقدامات مجتمع فولاد غدیر نیریز در این زمینه به شمار میآیند.
ثبت دیدگاه