در شرایط فعلی، به دلیل تحریم و کاهش درآمدهای ارزی کشور، به رغم وجود مشکلات عدیده در انتقال ارز حاصل از صادرات، حمل و بیمه کالاهای صادراتی به‌ویژه کالاهای اساسی مشمول تحریم از جمله فولاد، صادرکنندگان محصولات غیرنفتی نقش مهمی در تامین ارز مورد نیاز کشور بر عهده دارند. با توجه به مزیت‌های تولید فولاد در کشور از جمله وجود ذخایر سنگ‌آهن، انرژی، نیروی انسانی و دسترسی به آب‌های آزاد، تولید محصولات فولادی کشور در مقایسه با محصولات مشابه تولیدشده در اغلب کشورهای دیگر دارای مزیت نسبی است. استراتژی شرکت فولاد مبارکه در مورد صادرات محصولات فولادی، صادرات محصول نهایی و محصول با ارزش افزوده بالاتر است و سرمایه‌گذاری خط نورد گرم شماره ۲ با هدف تامین کامل نیاز تولیدکنندگان داخلی و تولید ورق‌های با گرید خاص مانند ورق‌های مورد نیاز صنعت خودرو برنامه‌ریزی شده است که علاوه بر این، صادرات محصول میانی‌ای مانند تختال را به حداقل می‌رساند و صادرات محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر را محقق و عایدی قابل‌توجهی را برای کشور حاصل و از خام‌فروشی جلوگیری می‌کند.
مواد اوليه، عامل اساسی افزايش بهای تمام‌شده
بهای تمام‌شده در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۷ رشدی ۸۰ درصدی داشته است که دلیل اصلی این افزایش، در درجه اول، رشد بی‌رَویه و تقریبا ۲۵ درصدی قیمت مواد اولیه معدنی (کنسانتره سنگ‌آهن و گندله) بوده است، شامل افزایش ضریب قیمت پایه کنسانتره سنگ‌آهن از ۱۳ درصد به ۱۶درصد شمش فولاد خوزستان و افزایش ضریب پایه قیمت گندله از ۲۱٫۵ درصد به ۲۳٫۵ درصد شمش فولاد خوزستان. علاوه بر این، با توجه به اینکه قیمت مواد معدنی بر اساس ضریبی از قیمت شمش فولاد خوزستان محاسبه می‌شود، افزایش ۳۸ درصدی قیمت شمش نیز علاوه بر افزایش ناشی از ضریب پایه، موجب افزایش قیمت جاری مواد معدنی شده است. بخش دیگری نیز ناشی از افزایش هزینه مواد و تجهیزات مصرفی (از جمله الکترود گرافیتی و مواد نسوز) بوده است. این در حالی است که رشد درآمد عملیاتی در همین مدت معادل ۶۷ درصد بوده است. علاوه بر این‌ها، آنچه توجه جدی مسئولان حوزه تنظیم بازار و حمایت از حقوق تولیدکننده و مصرف‌کننده را طلب می‌کند تفاوت چند برابری مبلغ سرمایه‌گذاری در صنایع فولادی (ریخته‌گری و نورد) با صنایع معدنی است که موجب می‌شود پارامترهای بنیادی فولادی‌ها و معدنی‌ها، همانند نسبت حاشیه سود و نسبت‌های بازده دارایی‌ها، به طور معنی‌داری از یکدیگر متمایز باشند.
بیش از ۵۵ درصد از بهای تمام‌شده تولید را مواد اولیه تشکیل می‌دهند؛ افزایش هزینه‌های مواد اولیه عمدتا به دلیل افزایش نرخ خرید کنسانتره سنگ‌آهن، گندله و فروآلیاژها و بخشی نیز ناشی از افزایش هزینه حمل‌ونقل است. شرکت فولاد مبارکه، به منظور تامین پایدار مواد اولیه با حداقل هزینه، سرمایه‌گذاری در پروژه کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی و توسعه آن‌ها را از طریق شرکت‌های فولاد سنگان خراسان و فولاد سفیددشت به مرحله اجرا رسانده است، ولی متاسفانه، به دلیل توسعه سیاست غلط فولادساز شدن شرکت‌های معدنی بزرگ کشور، روند کاهش ورودی منابع معدنی (کنسانتره سنگ‌آهن) به شرکت کماکان ادامه دارد و فولاد مبارکه نیز به‌ناچار و در راستای سیاست تامین پایدار مواد معدنی، افزایش سرمایــه‌گذاری در حـوزه معدن (شامـل معـادن بزرگ‌مقیاس و کوچک‌مقیاس) را در اولویت برنامه‌های توسعه‌ای خود قرار داده است.
بهای تمام‌شده، رويکردی کلان در فولاد مبارکه
با توجه به اینکه تولید عمده فولادسازان کشور از طریق کوره قوس الکتریکی انجام می‌شود، یکی از عوامل اثرگذار در بهای تمام‌شده محصولات فولادی کشور الکترود گرافیتی است. شرکت فولاد مبارکه، به منظور تامین پایدار الکترود گرافیتی، سیاست ذخیره‌سازی الکترود گرافیتی با دید کوتاه‌مدت و میان‌مدت را در دستور کار دارد؛ علاوه بر این، با هدف قطع وابستگی و تولید در داخل کشور، سرمایه‌گذاری در پروژه تولید الکترود گرافیتی را در شرکت نوین الکترود اردکان دنبال می‌کند. با بهره‌برداری از این پروژه، کشور از واردات این کالای استراتژیک صنعت فولاد بی‌نیاز خواهد شد.
یکی از عوامل مهم و اساسی توسعه کشور توجه به توسعه زیرساخت‌ها، از جمله زیرساخت‌های حمل‌ونقلی به‌تفکیک در بخش ریلی و جاده‌ای است. در صنعت فولاد، عواملی همچون ضریب بالای مصرف سنگ‌آهن در تولید کنسانتره، در صورت وجود بُعد مسافت از معدن تا محل تولید، افزایش قیمت تمام‌شده را به چالشی جدی تبدیل خواهد کرد. یکی از عوامل بسیار موثر در کنترل این افزایش، توسعه حمل‌ونقل ریلی است. شرکت فولاد مبارکه بیش از ۸۰ درصد از حمل مواد اولیه مورد نیاز خود را از طریق حمل‌ونقل ریلی انجام می‌دهد؛ لذا سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی از طریق شرکت‌های زیرمجموعه در توسعه واگن‌های لبه‌بلند به منظور حمل مواد اولیه انجام داده است. با این حال، به دلیل توسعه نیافتن زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی کشور، همواره محدودیت حمل بار وجود داشته است. از همین رو، شرکت فولاد مبارکه به منظور کنترل قیمت تمام‌شده و کاهش هزینه‌های تولید در گروه و برای دسترسی پایدار به مواد اولیه با قیمت مناسب، سیاست سرمایه‌گذاری در توسعه شبکه ریلی را در دستور کار قرار داده است. هزینه‌های بخش حمل‌ونقل ریلی در شرکت فولاد مبارکه در سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۵۳ درصد افزایش یافته است که دلیلش افزایش نرخ حمل ریلی و هزینه حق دسترسی به شبکه ریلی بوده است. همچنین هزینه بخش حمل‌ونقل جاده‌ای نیز در سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۷۰ درصد افزایش داشته که این نیز ناشی از تغییر نرخ‌های حمل‌ونقل مطابق با مصوبه شورای عالی هماهنگی ترابری کشور بوده است. افزایش نرخ خرید مواد اولیه معدنی و الکترود گرافیتی طی سال‌های اخیر موجب شده است که سهم هزینه مواد اولیه و مواد مصرفی در بهای تمام‌شده افزایش یابد؛ لذا سهم هزینه‌های انرژی از بهای تمام‌شده کاهشی نسبی داشته است.
این در حالی است که سهم ۷ درصدی هزینه انرژی از بهای تمام‌شده در سال ۱۳۹۸ معادل ۱۶ هزار و ۶۶۴ میلیارد ریال بوده که به دلیل افزایش نرخ حامل‌های انرژی، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۱ درصد افزایش یافته است. از جمله چالش‌های مهم در زمینه سوخت و انرژی، تامین پایدار آن است. متاسفانه قطع برق در فصل تابستان و قطع گاز در فصل زمستان موجب کاهش تولید و زیان رسیدن به شرکت‌های فولادی می‌شود. در خصوص تامین پایدار آب نیز شرکت فولاد مبارکه طرح انتقال و تصفیه پساب شهرهای مجاور به کارخانه را به منظور تامین قسمتی از آب مورد نیاز خطوط تولید انجام داده و همچنین در دو پروژه انتقال آب خلیج فارس و انتقال آب از بهشت‌آباد به اصفهان نیز سرمایه‌گذاری کرده است تا علاوه بر تامین آب مورد نیاز تولید شرکت، به رفع مشکل آب شرب شهر اصفهان نیز کمک کند. به دليل توسعه سياست غلط فولادساز شدن شرکت‌هاي معدني بزرگ کشور، روند کاهش ورودي منابع معدني (کنسانتره سنگ‌آهن) به شرکت کماکان ادامه دارد و فولاد مبارکه نيز به‌ناچار و در راستاي سياست تامين پايدار مواد معدني، افزايش سرمايه‌گذاري در حوزه معدن (شامل معادن بزرگ‌مقياس و کوچک‌مقياس) را در اولويت برنامه‌هاي توسعه‌اي خود قرار داده است.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه