یکی از سیاست‌های آزموده‌شده در کشورهای پیشرفته، توسعه بر مبنای تمرکززدایی است، به گونه‌ای که فرایند توسعه به صورت منطقه‌ای و به دور از پایتخت و شهرهای بزرگ تعریف شود. نتیجه این امر، توسعه‌ای پایدار خواهد بود که در آن، علاوه بر منافع اقتصادی، مباحث اجتماعی و سیاسی را نیز بتوان لحاظ کرد. البته در کشور ما نیز این امر به عنوان سیاست توسعه تعریف شده و در سال‌های متمادی دغدغه تمامی سیاستمداران بوده است.
بسیاری از صنایع، به واسطه دسترسی به بازارهای مصرف و دسترسی به نیروی کار، در اطراف شهرهای بزرگ به‌ویژه پایتخت شکل گرفته‌اند. توسعه بیشتر این مدل، یک سیکل معیوب را ایجاد می‌کند که موجب بدتر شدن وضعیت خواهد شد.
به واسطه بازار مصرف در شهرهای بزرگ، صنایع در اطراف آن‌ها شکل خواهد گرفت، نیروی انسانی به آنجا مهاجرت می‌کند و باز هر روز و هر روز بازار مصرف در آنجا بیشتر و بیشتر خواهد شد و به دنبال آن جذابیت حضور صنایع در اطراف آن شهرها افزایش خواهد یافت و به همین صورت، مهاجرت نخبگان و سایر نیروی کار شدت می‌گیرد و این سیکل معیوب همچنان ادامه خواهد داشت. نکته مهم در مورد معادن، که می‌توان آن را یکی از پایه‌های تمرکززدایی و نیز توسعه پایدار در نظر گرفت، این است که معادن و ذخایر معدنی غالبا در مناطق کویری و کوهستانی و به دور از شهرها قرار می‌گیرند و به همین سبب، سرمایه‌گذاران اختیار انتخاب و جابه‌جایی محل معدن را ندارند.
به بیان دیگر، در زمان احداث یک کارخانه مرتبط با صنایع غذایی، خودرو، پوشاک و … می‌توان محلی را در نزدیکی شهرهای بزرگ انتخاب کرد. اما در مورد بخش معادن و صنایع معدنی، به سبب اهمیت نزدیکی به معدن، این امر امکان‌پذیر نیست و لازم است تا سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها سرمایه‌گذاری‌های خود را به محل معدن ببرند. این اجبار و الزام کمک می‌کند تا تمرکززدایی در سرمایهگذاریها در حوزه معدن اتفاق بیفتد. این مسئله یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی است که موجب می‌شود توسعه سرمایهگذاریها در حوزه معادن زمینه‌ساز توسعه غیرمتمرکز، پراکنده، منطقه‌ای و محلی و به دنبال آن توسعه پایدار شود.
نقش معادن و صنایع معدنی بر رشد محلی
حضور سرمایه‌گذاران و شرکت‌های معدنی در مناطق مختلف کشور، مخصوصا مناطق کمتر توسعه‌یافته، تاثیرات مثبت فراوانی را به دنبال خواهد داشت. اگرچه نمی‌توان از برخی تاثیرات منفی مانند مسائل زیست‌محیطی و برخی موضوعات فرهنگی و اجتماعی چشم‌پوشی کرد، بر اساس تجربه بسیاری از کشورها و تجربه موجود در کشور و نیز در مقیاس کوچک‌تر در شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ ماهان، تاثیرات مثبت محلی بسیار پررنگ‌تر بوده است. این تاثیرات مثبت منطقه‌ای در شرکت ماهان سیرجان، احیا استیل فولاد بافت و فولاد صنعت بناب در حوزه‌های مختلف تجربه شده است.
یکی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق محلی، تنوع‌بخشی به کسب‌وکارهای منطقه و فرصت‌های شغلی است. در بسیاری از مناطق روستایی، اولویت اصلی دامپروری و کشاورزی است و از آنجا که در این مناطق تنوعی برای انتخاب مشاغل وجود ندارد، به رغم بازدهی اقتصادی پایین، گاه باز هم به آن‌ها پرداخته می‌شود. در چنین شرایطی، حضور معادن و صنایع معدنی گزینه‌های انتخاب را برای مردم محلی افزایش می‌دهد و قادر است تنوع و جذابیت‌های فراوانی برای مردم محلی ایجاد کند.
نکته دیگر این است که بسیاری از خدمات و صنایع پشتیبان به واسطه حضور معادن و صنایع معدنی ایجاد می‌شوند که از آن جمله می‌توان به خدمات پیمانکاری اشاره کرد، از جمله خدمات ساختمانی، حمل‌ونقل، تامین غذا، خدمات تعمیراتی و تامین قطعات، خدمات رفاهی، آرایشگاه، سوپرمارکت، خدمات حقوقی، خدمات اداری و موارد بسیار دیگر.
مسئله دیگر، توسعه آموزش‌ها و مهارت‌هاست. با تبدیل نواحی به مناطق صنعتی، مهارت‌ها و دانش‌هایی جدید در بازار کار محلی مورد نیاز خواهد بود که موجب می‌شود مردم منطقه به سمت آموزش‌ها و یادگیری تجارب فنی و حرفه‌ای سوق پیدا کنند.
همچنین یکی دیگر از این موارد، زیرساخت‌هایی هستند که با توسعه صنایع مذکور ایجاد و زمینه‌ساز توسعه سایر صنایع خواهند شد. احداث جاده‌ها، دسترسی به برق، آب و گاز، احداث مدرسه، هتل و بیمارستان و خدمات درمانی زیرساخت‌هایی هستند که صنایع معدنی با توسعه آن‌ها، علاوه بر رفع نیاز خود، زمینه‌ساز ارائه خدمات به مردم محلی نیز خواهند بود.
یکی دیگر از تاثیرات مثبت حضور معادن و صنایع معدنی کمک‌ها و خدمات اجتماعی است که از آن جمله می‌توان به مواردی نظیر کمک به فقرزدایی و حمایت‌های مادی و معنوی از فعالیت‌ها، افراد و خانواده‌های محلی و کم‌برخوردار اشاره کرد.
علاوه بر موضوعات فوق، شناساندن پتانسیل‌های منطقه و ایجاد دسترسی به بازار برای محصولات محلی یکی از تاثیرات مثبت توسعه این صنایع است. برای مثال، رونق این بخش می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بازار محصولات کشاورزی و بازار صنایع دستی و گردشگری منطقه شود.
افزایش تقاضا برای زمین و مسکن یکی دیگر از تاثیرات حضور این‌گونه صنایع است. افزایش تقاضا برای زمین مورد نیاز توسعه معادن و صنایع و نیاز به زمین به منظور احداث واحدهای مسکونی مورد نیاز اسکان افراد غیربومی و همچنین افزایش تقاضای مسکن به دلیل ایجاد مهاجرت معکوس، علاوه بر بالا بردن ارزش زمین و مسکن، باعث رونق بخشیدن به صنعت ساختمان‌سازی به عنوان یک صنعت مولد و پیشرو خواهد شد.
در کنار تمامی مسائل مذکور، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین تاثیرات، اشتغال به شکل مستقیم و غیرمستقیم است که این مسئله خود زمینه مهاجرت معکوس را فراهم می‌کند. حضور نخبگان محلی نیز باعث توسعه سایر صنایع محلی و توسعه پایدار خواهد شد. این گونه توسعه در شهر سیرجان، با وجود تنوع بسیار زیاد صنایع معدنی، کاملا قابل‌مشاهده است. منطقه معدنی و صنعتی سنگان نیز یکی دیگر از مثال‌های موفق تاثیر مثبت معدن و صنایع معدنی بر کسب‌وکارهای محلی است. تاثیرات مثبت فرهنگی نیز از دیگر موضوعاتی است که خارج از مقوله مباحث اقتصادی، می‌توان آن را مورد بحث و بررسی قرار داد.
جایگاه هلدینگ ماهان در توسعه کسب‌وکارهای محلی
در مورد شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ ماهان، می‌توان به تاثیرات حضور شرکت احیا استیل فولاد بافت در نزدیکی شهر بافت از توابع استان کرمان پرداخت. این شرکت با حضور خود رونق و تحرک جدیدی به شهر بافت بخشیده است. ایجاد زمینه اشتغال بیش از هزار نفر به صورت مستقیم و حدود ۶ هزار نفر به صورت غیرمستقیم از تاثیرات مستقیم حضور این شرکت در منطقه است. توسعه شرکت‌های حمل‌ونقل، ایجاد شرکت‌های پیمانکاری، ایجاد صنوف تعمیرات ماشین‌آلات صنعتی و خودروهای سنگین، ایجاد فروشگاه‌های تامین قطعات، توسعه خدمات تامین غذا، رستوران‌ها، تامین لباس کار، هتل و خدمات اقامتی، ایجاد مجتمع خدمات بین‌راهی، توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و توسعه سایر صنوف خدماتی از جمله تاثیرات حضور این شرکت در نزدیکی شهر بافت بوده است. گفتنی است که در ابتدای پروژه، بسیاری از این خدمات از خارج از منطقه بافت تامین می‌شده است، اما در حال حاضر این خدمات با همکاری این شرکت و توسط اهالی شهر بافت ارائه می‌شود. علاوه بر این موارد، نقش این شرکت در اجرای مسئولیت‌های اجتماعی و کمک به تجهیز مدارس، بیمارستان‌ها، فقرزدایی و حمایت‌های مالی نیز قابل‌توجه است.
همچنین حضور شرکت ماهان سیرجان در منطقه گل‌گهر تاثیرات مشابهی در ارائه مسئولیت‌های اجتماعی و توسعه کسب‌وکارهای محلی داشته و موجب اشتغال نزدیک به هشتصد نفر به صورت مستقیم و حدود ۵ هزار نفر به صورت غیرمستقیم شده است.
تجهیز بیمارستان، احداث مرکز توان‌بخشی، ارائه بسته‌های حمایتی، توسعه آموزش و استفاده از خدمات منطقه‌ای برای تامین خدمات تعمیراتی، رفاهی، فنی و مهندسی از جمله تاثیرات حضور این شرکت در شهرستان سیرجان است. شرکت فولاد صنعت بناب نیز، با حدود یک هزار و ۲۰۰ نفر اشتغال مستقیم و حدود ۷ هزار نفر اشتغال غیرمستقیم در منطقه بناب، زمینه‌ساز تحول‌آفرینی در این منطقه بوده و طرح‌های توسعه‌ای فراوانی را در برنامه خود گنجانده است.
سیاست‌های هلدینگ ماهان در توسعه کسب‌وکارهای کوچک محلی
هلدینگ ماهان، در راستای ارزش‌های بنیادین خود، همواره توسعه پایدار را در برنامه خود داشته است. این هلدینگ، با حضور در مناطق مختلف، توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی منطقه‌ای و محلی را اولویت خود می‌داند و در نظر دارد با حضور در هر منطقه، زمینه‌ساز رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی در منطقه را فراهم آورد. در این راستا، علاوه بر تمرکز بر بومی‌گزینی اشتغال و دریافت خدمات از تامین‌کنندگان محلی به عنوان یک اصل، حمایت از توسعه کسب‌وکارهای محلی از طریق آموزش، سرمایه‌گذاری مشترک، همکاری در راه‌اندازی کسب‌وکار و ایجاد اطمینان از خرید خدمات محلی را نیز در برنامه دارد.
هلدینگ ماهان همواره به توسعه سرمایهگذاریها و ایجاد زیرساخت به منظور توسعه سایر سرمایه‌گذاری‌های محلی اعتقاد دارد و در این مسیر می‌کوشد. ایجاد زیرساخت حمل‌ونقل ریلی، ایجاد زیرساخت تامین انرژی برق، گازرسانی، بهسازی جاده دسترسی و ایجاد زیرساخت شهرک صنعتی از جمله مواردی است که می‌تواند زمینه‌ساز جذب سایر سرمایهگذاریها و توسعه محلی شود.
شرکت ماهان ایفای نقش همسایگی خوب و همزیستی مسالمت‌آمیز با مردم محلی را سرلوحه کاری خود قرار داده است و در این مسیر از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد؛ احیای کارخانه تعطیل جمیل کرک بافت شاهدی بر این ادعاست.
علاوه بر شرکت‌های موجود در هلدینگ ماهان، این هلدینگ اجرای پروژه‌های توسعه‌ای متعددی را در دستور کار دارد که خود زمینه‌ساز آبادنی و توسعه منطقه‌ای بیشتر خواهد شد. اکتشاف و توسعه معادن جدید در زمینه آهن و فلزات غیرآهنی، احداث کارخانه کنسانتره شرکت ماهان سیرجان، توسعه شرکت احیا استیل بافت و توسعه چندجانبه مجتمع فولاد صنعت بناب از جمله پروژه‌های در دست اجراست.
این شرکت، به عنوان هلدینگ تخصصی متمرکز بر معدن و صنایع معدنی، مسئولیت خود می‌داند که اهالی شهرها و روستاهای محلی را شریک پایدار خود در کسب‌وکارها تلقی کند و منفعت ایشان را هم‌راستا با منافع اقتصادی هلدینگ در نظر بگیرد و توسعه و آبادانی منطقه را دغدغه اصلی خود بداند.
انتهای پیام/
ثبت دیدگاه